কম্পাছ এসময়ত পৃথিৱীৰ মানুহৰ বাবে এক অপৰিহাৰ্য আহিলা আছিল। ৮০০ বছৰতকৈও অধিক সময় ধৰি মানুহে কম্পাছ ব্যৱহাৰেৰে দিশ নিৰ্ণয় কৰি নতুন নতুন পথ বিচাৰি আহিছে। এই যন্ত্ৰৰ সহায়তেই এসময়ত আমাৰ পূৰ্বপুৰুষ সকলে পৃথিৱীৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত উপনীত হ’বলৈ সক্ষম হৈছিল। এতিয়া প্ৰযুক্তিৰ উন্নতি হৈছে, সকলোৰে স্মাৰ্টফোনত গুগল মেপ আছে। ফলত কম্পাছৰ ব্যৱহাৰ প্ৰায় শেষ হৈ গৈছে। প্ৰযুক্তিৰ উন্নতিৰ লগে লগে আমি পৃথিৱীৰ পৃষ্ঠৰ পৰা বহু দূৰৰ বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডত বিচৰণ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছোঁ। গতিকে প্ৰশ্ন উত্থাপন হয়, মহাকাশতো কম্পাছৰ গুৰুত্ব পৃথিৱীৰ সমান হয়নে? মহাকাশত কম্পাছ ব্যৱহাৰ কৰি কোনো নিৰ্দিষ্ট গন্তব্যস্থানলৈ যাব পাৰিনে?

আমি যদি পৃথিৱীৰ পৰা ৩ লাখ ৭০ হাজাৰ কিলোমিটাৰ আঁতৰৰ মহাবিশ্বৰ কোনো স্থানলৈ গুছি যাওঁ, তেতিয়া আৰু কম্পাছে আমাৰ পৃথিৱীক চিনি নাপাব। বৰঞ্চ কম্পাছটোৱে মহাকাশৰ যিস্থানত অৱস্থান লৈছে, সেই স্থানৰ আটাইতকৈ শক্তিশালী চুম্বকীয় ক্ষেত্ৰৰ উত্তৰ মেৰুটোলৈহে আঙুলিয়াব।

দৰাচলতে চুম্বকৰ দক্ষিণ মেৰুটো পৃথিৱীৰ উত্তৰ দিশত থাকে। সেয়েহে কম্পাছৰ দক্ষিণ মেৰুটোৱে পৃথিৱী অথবা আন যিকোনো চৌম্বক ক্ষেত্ৰৰ উত্তৰ দিশলৈ আঙুলিয়াই দিয়ে। পৃথিৱীখন নিজৰ অক্ষৰ চাৰিওফালে ঘূৰি থকা বাবে পৃথিৱীৰ কেন্দ্ৰত থকা তৰল লোহা, নিকেল আৰু আন কিছুমান ধাতুৰ আকৰিকৰ ঘূৰ্ণনৰ ফলত সৃষ্টি হোৱা বৈদ্যুতিক আধানে পৃথিৱীৰ চৌদিশে এখন ভূ-চুম্বকীয় ক্ষেত্ৰৰ সৃষ্টি কৰে। এই চুম্বকীয় ক্ষেত্ৰখনৰ দক্ষিণ মেৰু পৃথিৱীৰ ভৌগোলিক উত্তৰ মেৰুৰ অতি ওচৰত অৱস্থিত। ইয়াৰ আকৰ্ষণৰ বাবে কম্পাছৰ কাটা সদায় পৃথিৱীৰ উত্তৰ-দক্ষিণ মেৰুৰ দিশৰ পিনে অৱস্থান গ্ৰহন কৰে।

মহাকাশত কম্পাছৰ কাটাৰ ওপৰত বহুতো কাৰকে প্ৰভাৱ পেলায়, বিশেষকৈ চৌম্বকক্ষেত্ৰ আৰু মহাকাশৰ পৰিৱেশৰ ভিন্নতাৰ বাবে। এই প্ৰভাৱসমূহ হৈছে:

1. চৌম্বকক্ষেত্ৰৰ অনুপস্থিতি : পৃথিৱীৰ চৌম্বকক্ষেত্ৰ মহাকাশত ক্ৰমে দুৰ্বল হৈ পৰে অথবা চৌম্বকক্ষেত্ৰ অনুপস্থিতিত কম্পাছৰ কাটাই সঠিক দিশ চিনাক্ত কৰিব নোৱাৰে। কম্পাছৰ চুম্বক দণ্ডই দিশ দেখুৱাবলৈ এখন চৌম্বকক্ষেত্ৰৰ প্ৰয়োজন হয়, কিন্তু মহাকাশত এই চৌম্বকক্ষেত্ৰ অতি দুৰ্বল হৈ পৰে।

2. চুম্বকত্বত বাধা সৃষ্টি : মহাকাশযানৰ ইলেকট্ৰনিক আৰু বৈদ্যুতিক উপকৰণবোৰে নিজস্ব চৌম্বকক্ষেত্ৰ সৃষ্টি কৰে, যাৰ ফলত কম্পাছৰ কাটা বিভ্ৰান্ত হয়। মহাকাশযানৰ ভিতৰৰ ইলেকট্ৰনিক চৌম্বকক্ষেত্ৰই কম্পাছৰ কৰ্মক্ষমতা অতি সীমিত কৰি তোলে।

3. মহাকাশৰ ক্ষণস্থায়ী চুম্বকীয় তৰংগ : সৌৰজগতৰ ভিতৰত চুম্বকীয় তৰংগ আৰু সৌৰজ্যোতিৰ প্ৰভাৱৰ বাবে কম্পাছৰ চুম্বক দণ্ডই দিশৰ ক্ষেত্ৰত ভ্ৰান্তি সৃষ্টি কৰিব পাৰে। সৌৰ প্লাজমা আৰু ইয়াৰ লগত সূৰ্যৰ পৰা বিকিৰণ হোৱা বিভিন্ন বিদ্যুত চুম্বকীয় কণাবোৰে সাধাৰণ চুম্বকৰ চুম্বকত্বত বিধি পথালি দিয়ে।

4. তাপৰ প্ৰভাৱ : মহাকাশৰ বিভিন্ন স্থানৰ তাপমাত্রাৰ বিভিন্নতাৰ বাবে কম্পাছৰ চুম্বক দণ্ডই বিৰূপ আচৰণ কৰিব পাৰে।

5. মাধ্যাকৰ্ষণ : শূন্য মাধ্যাকৰ্ষণ পৰিস্থিতিত কম্পাছৰ কাটাই স্থিৰভাৱে কাম নকৰিবও পাৰে, কাৰণ ই মহাকাশযানৰ গতি আৰু মহাকাশযানৰ অৱস্থানৰ পৰিবৰ্তনৰ লগে লগে চুম্বকৰ চুম্বকত্বৰ পৰিবৰ্তন হৈ থাকে।

কাফ্‌কা আৰু এটি ভ্ৰমণকাৰী পুতলা

 

কাফ্‌কাই জীৱনৰ শেষ সময়চোৱা বাৰ্লিনত কটাইছিল। শাৰীৰিক অসুস্থতাৰ বাবে তেওঁ প্ৰায়েই ঘৰৰ পৰা নোলাইছিল। তাৰ মাজতেই শাৰীৰিক বাধাক নেওচি তেওঁ কেতিয়াবা কেতিয়াবা ফুৰিবলৈ ওলাই গৈছিল। ১৯২৩ চনত, তেওঁৰ মৃত্যুৰ মাত্ৰ এবছৰ আগত, এদিন তেওঁ বাৰ্লিনৰ "ষ্টিগলিৎজ পার্ক" নামৰ বাগিছালৈ ফুৰিবলৈ যাওতে এজনী সৰু ছোৱালীক বাগিছাখনৰ ভিতৰত কান্দি থকা দেখি আগবাঢ়ি গৈ ছোৱালীজনীক আথে-বেথে সুধিলে, -

: তুমি কিয় কান্দি আছা?

: মোৰ মৰমৰ পুতলাটো হেৰাই গ'ল! - ছোৱালীজনে ফেকুৰি ফেকুৰি উত্তৰ দিলে।

কাফ্‌কাই ছোৱালীজনীক সান্ত্বনা দিয়াৰ বাবে চেষ্টা কৰি ক'লে, "তোমাৰ পুতলাটো হেৰোৱা নাই, পুতলাটো দূৰলৈ ফুৰিবলৈ হে গৈছে। কিছুদিন পিছত ঘূৰি আহিব। নাকান্দিবা।"

উচুপি থকা কণমাণি ছোৱালীজনীয়ে বিস্ময়ভৰা দুচকুৰে কাফ্কালৈ চালে আৰু তাৰপিছত উৎসাহ ভৰা মাতেৰে কাফ্কাক সুধিলে, "তুমি কেনেকৈ জানিলা?"

কাফ্‌কাই উত্তৰ দিলে, "কাৰণ পুতলাটিয়ে তোমালৈ এখন চিঠি লিখি মোৰ হাতত দিছিল। মই কালিলৈ সেই চিঠিখন লৈ আহিম।"

সেইদিনৰ পৰাই কাফ্‌কাই পুতলাৰ চৰিত্ৰত সোমাই সৰু ছোৱালীজনীলৈ চিঠি লিখিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল। পৰৱৰ্তী কেইবাদিনলৈ তেওঁ নিয়মিতভাৱে ছোৱালীজনীক পুতলাৰ চিঠি দিছিল। চিঠিত পুতলাটিৰ চৰিত্ৰই কোৱাৰ দৰে তেওঁ ছোৱালী জনীলৈ লিখিছিল যে পুতলাটোৱে পৃথিৱীৰ বিভিন্ন ঠাই ভ্ৰমণ কৰিছে আৰু কিমান যে মজাৰ কথা শিকিছে!

কেই সপ্তাহমান পিছত কাফ্‌কাই বজাৰৰ পৰা এটি নতুন পুতলা কিনি বাগিছাখনলৈ নিয়মিত ফুৰিবলৈ অহা ছোৱালীজনীৰ হাতত দি ক'লে, "তোমাৰ পুতলাটো কালি ভ্ৰমণ সামৰি ঘূৰি আহিছে। এইটো লোৱা।"

আকুলতাৰে হাত দুখন মেলি পুতলাটো লৈ তাই লিৰিকি বিদাৰি চাবলৈ ধৰিলে। তাইৰ মনৰ কোনোবাখিনিত যেন কিবা এটা খোকোজা লাগি ৰ'ল ! কাফ্কাই কথাটো মন কৰিছিল। সেয়ে তেওঁ ক'বলৈ ধৰিলে : "তুমি চাগে ভাবিছা পুতলাটো আগতকৈ কিয় বেলেগ যেন লগা হ'ল। নহয়নে?"

ছোৱালীজনীয়ে মুৰ দুপিয়ালে।

: এই পুতলাটো আগতকৈ অলপ সলনি হৈছে, কাৰণ দীৰ্ঘদিনীয়া ভ্ৰমণৰ সময়ত মানুহৰ দৰে পুতলাৰো চেহেৰা সলনি হয়। - কাফ্কাই ক'লে।

ছোৱালীজনীয়ে সেই পুতলাটো আনন্দেৰে গ্ৰহণ কৰিলে আৰু ঘৰলৈ গুছি গ'ল।

বহু বছৰ পিছত, ছোৱালীজনীয়ে পুতলাটোৰ ভিতৰত এখন চিঠি পালে। চিঠিৰ আখৰবোৰ তেওঁৰ পৰিচিত। ছোৱালীজনীয়ে কৌতুহলেৰে চিঠিখন খুলি লৈ পঢ়িবলৈ ধৰিলে। তাত লিখা আছিল, "হেৰাই যোৱা মানেই সকলো শেষ হোৱা নুবুজায়। সেয়া জীৱনৰ বাবে এক নতুন পথৰ আৰম্ভণিও হ'ব পাৰে। জীৱনত কিবা হেৰুওৱা মানে সদায় এটা নতুন সম্ভাৱনাৰ জন্ম। দুখ-দুৰ্দশাৰ মাজতো আশাবাদী হৈ নতুন সম্ভাৱনাক গ্ৰহণ কৰিব লাগে। পৰিৱৰ্তনক সাদৰেৰে স্বীকাৰ কৰি জীৱনৰ যিকোনো ক্ষতিৰ মাজতো আশা আৰু আনন্দ বিচাৰি ল'ব পাৰিলে জীৱন সফল হয়।

                        -------------------------------------------------------------

{কাৰ্ল কাফ্‌কা (১৮৮৩-১৯২৪) আছিল এক জন প্রখ্যাত চেক লেখক, যাক বিশ্বসাহিত্যত অন্যতম গুৰুত্বপূর্ণ ব্যক্তি হিচাপে গণ্য কৰা হয়। তেওঁৰ সৃষ্টিসমূহ মূলত জাৰ্মান ভাষাত লিখা হৈছিল। কাফ্‌কাৰ কাহিনীসমূহে সাধাৰণতে শূন্যতা, মানৱ জীৱনৰ সংকট, আৰু নিয়ন্ত্ৰণহীন সামাজিক ব্যৱস্থাৰ প্ৰতিফলন কৰে।

তেওঁৰ উল্লেখযোগ্য ৰচনাসমূহৰ ভিতৰত আছে "দ্য মেটামৰ্ফ'ছিছ" (The Metamorphosis), "দ্য ট্রায়েল" (The Trial), আৰু "দ্য কাষ্টল" (The Castle)। যদিও জীৱিত অৱস্থাত তেওঁ অপৰিচিত হৈ আছিল, মৃত্যুৰ পিছত তেওঁৰ সাহিত্য বিশ্বজুৰি প্ৰশংসিত। - Pranabjyoti Das}

On not being a Medical Practitioner

It was the day before yesterday, life came into the full circle in the most beautiful way. I found myself back in a familiar place – a hospital, but this time, it wasn’t as a patient or a hopeful observer. It was as a proud teacher meeting a former student, Dr. Gaurab.

Gaurab was a bright, eager young man in my class at Arunodoi Senior Secondary School sitting in the second row, always attentive and brimming with questions. I taught him in Class 11 and 12, nurturing his mind, sharing my own dreams of the medical profession – a dream that had stayed with me unfulfilled. I too wanted to be in the medical profession. But it didn't happen in my life. I have always carried a kind of pain in my heart for not being able to fulfill my wish. My own path took me into teaching, but that calling to serve, to heal has never left my heart.

That evening, as I entered his chamber, Gaurab rose from his chair, smiling warmly, and insisted on offering me his seat. I laughed, declining his offer to sit on his chair with a gentle shake of my head. I sat down on a different chair but he remained standing! I asked him to sit and then he did. In that quiet moment, watching him in his doctor’s coat, surrounded by medical charts and instruments, I felt an indescribable joy. Here was this young man, Dr. Gaurab who was once a part of my classroom, and now serving those people in pain with compassion and knowledge !

As we talked, I felt a twinge of nostalgia mixed with pride. I was feeling like somehow, my dream had found a life through him. His success, his dedication to healing, reminded me of the impact teachers have – the invisible thread that connects us to our students' futures, to their aspirations, to their triumphs. We had a long discussion. He took me to the different corners of his hospital and explained various important things.

So, as I left his chamber, I carried with me the joy of a fulfilled dream, one shared between teacher and student. Dr. Gaurab may wear the doctor's coat, but today I felt as proud as if I wore it too. And that’s the beauty of teaching – seeing our dreams continue in the lives of those we guide.

Gaurab visited our residence that day accompanied by his younger sister. He took a photograph with me and my spouse.

ষ্টাৰলিংক : ইন্টাৰনেটৰ নতুন দিগন্ত

এলন মাক্সৰ ষ্টাৰলিংক হৈছে এক উপগ্ৰহ নেটৱৰ্কৰ নাম, যাক ব্যক্তিগত মহাকাশ সংস্থা স্পেছএক্সৰ দ্বাৰা বিকাশ কৰা হৈছে। সম্প্ৰতি ষ্টাৰলিংক নেটৱৰ্ক, ইন্টাৰনেট সেৱাৰ এটি বৈপ্লৱিক পৰিসৰ, যাৰ লক্ষ্য বিশ্বৰ সকলো স্থানতেই অতি উচ্চ-গতিৰ ইন্টাৰনেট সেৱা প্ৰদান কৰা। স্পেছএক্স কোম্পানীৰ এই প্ৰকল্পৰ মাধ্যমেৰে দ্ৰুত আৰু বিশ্বস্ত ইন্টাৰনেটৰ সুবিধা উপলব্ধ কৰিবলৈ শতাধিক কৃত্ৰিম উপগ্ৰহ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছে।

ইতিমধ্যে ষ্টাৰলিংক নেটৱৰ্কে পৃথিৱীৰ কক্ষপথত শতাধিক সৰু সৰু উপগ্ৰহ স্থাপন কৰিছে, যিবোৰে এখন জালৰ দৰে মহাকাশৰ পৰা পৃথিৱীক আৱৰি ৰাখিছে। ষ্টাৰলিংকৰ মহাকাশবিজ্ঞানী জনাথন মেকড’ৱেলৰ মতে ছেপ্টেম্বৰ ২০২৪ লৈকে ইতিমধ্যে মহাকাশত মুঠ ৬,৪২৬টা ষ্টাৰলিংক উপগ্ৰহ স্থাপন কৰা হৈছে, আৰু ইয়াৰ ভিতৰত ৬,৩৭১টা উপগ্ৰহই ইতিমধ্যে কাম কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছে। এই স্টাৰলিংক উপগ্ৰহসমূহ পৃথিৱীৰ প্ৰায় ৫৫০ কিলোমিটাৰ ওপৰৰ "লো আৰ্থ অৰবিট"ত পৰিক্ৰমা কৰি আছে। এলন মাক্সৰ এই উপগ্ৰহসমূহে লো আৰ্থ অৰবিটত যেতিয়া যাত্ৰা কৰে, তেতিয়া পৃথিৱীৰ পৰা দৃশ্যমান এক অতুলনীয় দৃশ্য সৃষ্টি কৰে।

এই উপগ্ৰহবোৰে অতি কম সময়ৰ ভিতৰত ইণ্টাৰনেটৰ সংকেত স্থানান্তৰ কৰিবলৈ সক্ষম হয়। সেয়েহে গ্ৰাহকে অতি উচ্চ গতিত ইন্টাৰনেট লাভ কৰে, আৰু লেটেঞ্চি (signal delay) কম হোৱাৰ বাবে সাধাৰণ টেলিফোনিক কলৰ উপৰিও অনলাইন মিটিং, ভিডিও কনফাৰেন্স, ভিডিও কলিং আদিত সামান্যতমো অসুবিধা নাপায়।ষ্টাৰলিংকে তেওঁলোকৰ উচ্চ গতিৰ ইন্টাৰনেট সেৱা নিম্নতম ১৫০ এমবিপিএছৰ (Mbps) পৰা ১ জিবিপিএছৰ (Gbps) ভিতৰত আগবঢ়ায়।ষ্টাৰলিংকৰ নেটৱৰ্ক ব্যৱস্থাটোত এখন সৰু ডিছ আৰু এটা মডেমৰ ব্যৱহাৰ কৰিয়েই এই সুবিধাখিনি পাব পাৰি।

ভাৰতলৈ ষ্টাৰলিংক নেটৱৰ্কৰ আগমনে গ্ৰামাঞ্চলত ইন্টাৰনেটৰ সুবিধা বৃদ্ধি কৰাৰ ক্ষেত্ৰত যথেষ্ট গুৰুত্বপূৰ্ণ ভূমিকা গ্ৰহন কৰিব। বিশেষকৈ ষ্টাৰলিংকে দেশৰ সকলো অঞ্চলত সুলভ আৰু দ্ৰুত ইন্টাৰনেটৰ সুবিধা প্ৰদান কৰি ভাৰতৰ ডিজিটেল উন্নয়নৰ গতি বৃদ্ধি কৰিব।

ভাৰতলৈ ষ্টাৰলিংক নেটৱৰ্কৰ আগমনে স্থানীয় টেলিকম সেৱা প্ৰদানকাৰী সংস্থাসমূহ, যেনে ভাৰতী এয়াৰটেল, ভোদাফোন আইডিয়া লিমিটেড, মহানগৰ টেলিফোন নিগম, ৰিলায়েঞ্চ জিঅ' লিমিটেড আৰু বি.এছ.এন.এলৰ বাবে এক বিশাল প্ৰত্যাহ্বান যে সৃষ্টি কৰিব, সেয়া নিশ্চিত। উচ্চ গতিৰ ইন্টাৰনেট আৰু গ্ৰামাঞ্চলৰ সৰল অভিগম্যতাৰ দিশত স্থানীয় টেলিক'ম সংস্থাসমূহৰ পৰিসেৱাৰ তুলনাত ষ্টাৰলিংকে কম মূল্যত বেছি সুবিধা প্ৰদান কৰিবলৈ ওলোৱা বাবে স্থানীয় পৰিসেৱা সংস্থাসমূহ যেনে ভাৰতী এয়াৰটেল, ভোদাফোন আইডিয়া লিমিটেড, মহানগৰ টেলিফোন নিগম, ৰিলায়েঞ্চ জিঅ' লিমিটেড আৰু বি.এছ.এন.এলৰ বাবে গ্ৰাহকৰ মনত নিজৰ পৰিসেৱা সমূহৰ প্ৰতি আকৰ্ষণ বজাই ৰখা কঠিন হ’ব পাৰে।

ৰাণাদালৈ ওপজা দিনৰ শ্ৰদ্ধাঞ্জলি

সেয়া ১৯৬০ চন মানৰ কথা। গুৱাহাটীৰ উজান বজাৰৰ এখন বিয়া। নিমন্ত্ৰিত অতিথি হিচাবে ৰভাতলিত একেলগে বহি আছিল হীৰেন ভট্টাচাৰ্য (হীৰুদা), জয়ন্ত হাজৰিকা (ৰাণা দা) আৰু নিৰ্মলপ্ৰভা বৰদলৈ বাইদেউ। খেয়ালী মনৰ হীৰুদাই হঠাতে এটা প্ৰস্তাৱ দাঙি ধৰিলে। প্ৰস্তাৱটি এনেধৰণৰ - নিৰ্মলপ্ৰভা বৰদলৈয়ে এটা গান লিখিব লাগে আৰু সেই গানটিত সুৰ দিব লাগিব জয়ন্ত হাজৰিকাই। সময় দুয়োজনৰ বাবে মাত্ৰ তিনি মিনিটকৈ। আকোৰগোঁজ হীৰুদাৰ কথা কোনে বাৰু পেলাব পাৰে!

ৰাজী হ'ল দুয়োজনেই। কিন্তু গান লিখিবলৈ ৰভাতলিত কাগজ ক’ত পোৱা যাব? হীৰুদাই তেখেতৰ চাৰমিনাৰ চিগাৰেটৰ পেকেটটো উলিয়াই ফালি লৈ পেকেটটোৰ বুকুফাল আৰু কলম এটা আগবঢ়াই দিলে নিৰ্মলপ্ৰভা বৰদলৈ বাইদেউৰ পিনে।

চিগাৰেটৰ পেকেটটোৰ উকা ফালটোৰ ওপৰত কলমটো ৰাখি নিৰ্মলপ্ৰভা বাইদেউৱে ৰভাৰ বাহিৰলৈ চকুযুৰি থেলি পঠিয়াই দেখিলে যে অনতিদূৰত এখিলা কলপাত বতাহত লৰি আছে। পিছ মুহূৰ্ততে তেওঁ জয়ন্ত হাজৰিকা (ৰাণাদা)ৰ পিনে চালে। জয়ন্ত হাজৰিকা তেতিয়া চেঙেলিয়া ডেকা ল’ৰা। বয়স মাত্ৰ ১৭ বছৰ। ৰাণাদা (জয়ন্ত হাজৰিকা)ৰ বয়সৰ স’তে মিলা চঞ্চল এখিলা কলপাত। বাইদেউৰ কলমটোৱে চিগাৰেটৰ পেকেটৰ ওপৰেদি মসৃণ গতি আৰম্ভ কৰিলে:

“আগলি বতাহে কঁপালে কলৰে পাত

মন উৰণীয়া হেৰালে বাটৰে আঁত।

বুজোঁ কি নুবুজোঁ চিনাকি কুলিৰে মাত

মেলো কি নেমেলো আকাশে চুবলৈ হাত

হেৰালে বাটৰে আঁত।

এটি মাথোঁ ফুল মনৰে ডালতে কঁপে

এটি মাথোঁ পখী এই উৰে উৰে

কিনো ফুল সিটি

কিনো পখী সিটি

জিৰাব কিহৰে ছাঁত

হেৰালে বাটৰে আঁত।”

তাৰ থিক পিছৰ তিনি মিনিটৰ ভিতৰত গীতটিত সুৰ দিলে ৰাণা দাই। সৃষ্টি হ’ল এটি যুগজয়ী গীতৰ। আগলি বতাহে কঁপালে কলৰে পাত" ৰাণা দা (জয়ন্ত হাজৰিকা)ৰ এইচ.এম.ভিৰ যোগেদি ৰেকৰ্ডিং কৰা প্ৰথমটো গীত। দৰদী শিল্পী জয়ন্ত হাজৰিকা দেৱলৈ আজি ওপজা দিনৰ শ্ৰদ্ধা নিবেদন কৰিলোঁ।

ভাৰতীয় মহাকাশ ষ্টেচন

২০১৯ চনত, ভাৰতীয় মহাকাশ গৱেষণা সংস্থা (ইছৰো)ৰ মুৰব্বী কে. সিভানে এখন ছেমিনাৰত প্ৰথমবাৰৰ বাবে ভাৰতৰ এটা  নিজস্ব মহাকাশ ষ্টেচনৰ বিষয়টো উপস্থাপন কৰিছিল। তাৰবাবে তেখেতে এই পৰিকল্পনাৰ অংশ হিচাবে প্ৰায় ২০ টন ভৰ বিশিষ্ট এটা মডেলৰ আভাষো যুগুত কৰি আনিছিল। তাৰ তিনি বছৰ পিছত, অৰ্থাৎ ২০২৩ চনৰ ১ জানুৱাৰীৰ দিনা ইছৰোৰ অধ্যক্ষ হিচাপে অৱসৰ লোৱাৰ পূৰ্বে ইছৰোৰ পৰম্পৰাগত "নৱবৰ্ষৰ ভাষণ" অনুষ্ঠানত কে. সিভানে ভাৰতৰ প্ৰথমটো মানৱ যুক্ত মহাকাশযান "গগনযান"ৰ পৰিকল্পনা অনুযায়ী প্ৰয়োজনীয় প্ৰাথমিক পৰীক্ষালানিৰ সফল সমাপ্তিৰ ঘোষণাৰে সমগ্ৰ বিশ্ববাসীলৈ তেওঁ ভাৰতৰ মহাকাশ গৱেষণা সংস্থাটোৱে মহাকাশ বিজ্ঞানৰ ক্ষেত্ৰখনত লাভ কৰা ঈৰ্ষণীয় সফলতাৰ বাৰ্তা প্ৰেৰন কৰিছিল।

কে. সিভানৰ অৱসৰৰ পিছত ২০২৩ চনত ইছৰোৰ নৱনিযুক্ত অধ্যক্ষ এছ. সোমানাথে কৈছিল যে ইতিমধ্যে ইছৰোৰ গগনযান কাৰ্যসূচীৰ জৰিয়তে ভাৰতীয় মহাকাশচাৰীক সম্পূৰ্ণ দেশীয় প্ৰযুক্তিৰে মহাকাশলৈ প্ৰেৰন কৰিবলৈ "স্পেচ ফ্লাইট"ৰ কাম কাজবোৰ অন্তিম পৰ্যায়ত উপনীত হৈছে আৰু ইয়াৰ পিছতেই পৰৱৰ্তী মডিউলসমূহত ভাৰতৰ নিজস্ব "স্পেচ ষ্টেচন" নিৰ্মাণৰ প্ৰক্ৰিয়াটো তৰান্বিত কৰা হ'ব। 

প্ৰস্তাৱিত এই মহাকাশ ষ্টেচন প্ৰকল্পৰ সময়সীমা ব্যাপক। আগন্তুক ২০ বছৰৰ ভিতৰত ভাৰতৰ নিজস্ব মহাকাশ ষ্টেচন নিৰ্মাণ সম্পূৰ্ণ কৰাৰ পৰিকল্পনাক ইতিমধ্যে কেন্দ্ৰীয় চৰকাৰে অনুমোদন কৰিছে। ২০২৫ চনৰ পৰা ভাৰতীয় মহাকাশ ষ্টেচনৰ বাবে উন্নয়নমূলক পৰীক্ষাবোৰ আৰম্ভ হ’ব আৰু ২০৩৫ চনৰ ভিতৰত ভাৰতীয় মহাকাশ ষ্টেচন প্ৰকল্পটোৰ চূড়ান্ত সংস্কৰণটো নিৰ্মাণ সম্পূৰ্ণ হ'ব। অৱশ্যে ইয়াৰ পূৰ্বে অৰ্থাৎ ২০২৮ চনত ইছৰোৱে মহাকাশ ষ্টেচনৰ এটা প্ৰাথমিক মডেল স্থাপন কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছে। ইয়াৰ লগে লগে ২০৪০ চনৰ ভিতৰত ইছৰোৱে  চন্দ্ৰলৈ এটা মানৱ অভিযান সম্পন্ন কৰাৰো প্ৰস্তুতি আৰম্ভ কৰিছে। এই পৰিকল্পনাৰ অংশ হিচাবে সোনকালেই মানৱহীন চন্দ্ৰযান-৪ অভিযান আৰম্ভ হ'ব, যত জোনবাইৰ বুকুৰ পৰা মাটিৰ নমুনা সংগ্ৰহ কৰি মহাকাশযান পুনৰ পৃথিৱীলৈ ঘূৰাই অনাৰ প্ৰস্তুতি চলি আছে।

তলত দিয়া ইছৰোৰ লিংকটো খুলি অধিক তথ্য চাব পাৰে 👇

https://www.isro.gov.in/

পৃথিৱীৰো এটা আঙুঠি আছিল

 

প্ৰায় ৪৬৬ মিলিয়ন বছৰ আগত, বহুত উল্কাপিণ্ডই আমাৰ পৃথিৱীত একেলেথাৰিয়ে খুন্দিয়াইছিল। ইয়াৰ ফলত পৃথিৱীৰ বুকুত ভূতাত্ত্বিকভাৱে অতি কম সময়ৰ ভিতৰতে বহুতো খাদৰ সৃষ্টি হৈছিল। বৰ্তমান সময়ত আমি উল্কাপিণ্ডৰ আঘাতৰ ফলত সৃষ্টি হোৱা এনে ২১টা খাদৰ বিষয়ে জানো। তদুপৰি ইউৰোপ, ৰাছিয়া আৰু চীনৰ বিভিন্ন প্ৰান্তত উদ্ধাৰ হোৱা বিভিন্ন শিলাখণ্ডবোৰত উল্কাপিণ্ডৰ অৱশেষৰ সন্ধান পোৱা গৈছে।

অষ্ট্ৰেলিয়াৰ ম'নাচ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ ভূ-তত্ত্ববিদ এণ্ডি টমকিন্স আৰু তেখেতৰ সহকর্মীসকলে সম্পন্ন কৰা গৱেষণাৰ পৰা পোৱা তথ্য অনুসৰি পৃথিৱীৰ সৈতে সংঘটিত হোৱা এনে মহাজাগতিক সংঘৰ্ষৰ ফলত আজিৰ পৰা প্ৰায় ৪৬৬ মিলিয়ন বছৰ আগত এটা ডাঙৰ গ্ৰহাণু চূৰ্ণ বিচূৰ্ণ হৈ গ্ৰহাণুটোৰ ধ্বংসাৱশেষবোৰে বহুদিন ধৰি পৃথিৱীৰ বুকুত উল্কাপাতৰ সৃষ্টি কৰিছিল আৰু আপেক্ষিক ভাবে সৰু সৰু ধ্বংসাৱশেষবোৰ পৃথিৱীৰ মাধ্যাকৰ্ষণ বলৰ দ্বাৰা প্ৰভাৱিত হৈ পৃথিৱীৰ বিষুৱৰেখাৰ চাৰিওফালে ধ্বংসাবশেষৰ এটা বলয়ৰ সৃষ্টি কৰিছিল আৰু এই বলয়টোৱে সৌৰজগতৰ শনি গ্ৰহৰ চাৰিওফালে থকা আঙুঠিটোৰ দৰেই আমাৰ পৃথিৱীৰ চৌদিশে পৰিক্ৰমা কৰিছিল। 

প্ৰায় ৪৬৬ মিলিয়ন বছৰ আগত, আমাৰ পৃথিৱীখন নাটকীয়ভাৱে ঠাণ্ডা হ’বলৈ আৰম্ভ কৰিছিল আৰু হিমযুগৰ আৰম্ভনি হৈছিল। বিজ্ঞানীসকলৰ মতে পৃথিৱীৰ চৌদিশে সৃষ্টি হোৱা এই:আঙঠিটোৰ বাবেই পৃথিৱীলৈ হিমযুগ আহিছিল।

তলৰ লিংকটো চাব পাৰে

https://www.monash.edu/science/news-events/news/current/earth-may-have-had-a-ring-system-466-million-years-ago

এটা নতুন জোনবাই

পৃথিৱীৰ মাধ্যাকর্ষণ শক্তিৰ প্ৰভাৱত অহা ২৯ ছেপ্টেম্বৰ তাৰিখে মহাকাশত ঘূৰি ফুৰা এটা গ্ৰহাণু পৃথিৱীৰ কক্ষপথত প্ৰৱেশ কৰি ২৫ নৱেম্বৰলৈকে পৃথিৱীৰ চৌদিশে ঘূৰি থাকিব। অৰ্থাৎ আমাৰ পৃথিৱীয়ে দু’মাহৰ বাবে এটা নতুন ‘'জোনবাই'’ লাভ কৰিব! যোৱা ৭ আগষ্ট তাৰিখে মহাকাশ বিজ্ঞানীসকলে এই গ্ৰহাণুটো আৱিষ্কাৰ কৰি ইয়াৰ গতিবিধি পৰ্যবেক্ষণ কৰিছে। বিজ্ঞানীসকলে ইয়াৰ নাম ৰাখিছে - "২০২৪ পিটি৫" ! 

সূৰ্যৰ মাধ্যকৰ্ষণ বলৰ প্ৰভাৱত সৌৰজগতৰ ভিতৰত ঘূৰি ফুৰা এই গ্ৰহাণুটোক পৃথিৱীৰ মাধ্যাকর্ষণ শক্তিয়ে কিছু সময়ৰ বাবে টানি আনিব। অহা ২৯ ছেপ্টেম্বৰত পৃথিৱীৰ চৌদিশৰ এক নিৰ্দিষ্ট কক্ষপথত প্ৰৱেশ কৰি এই গ্ৰহাণুটো অহা ২৫ নৱেম্বৰলৈকে পৃথিৱীৰ চৌদিশে ঘূৰি থাকিব। বিজ্ঞানীসকলে এই পৰিঘটনাক এক দুৰ্লভ মহাজাগতিক ঘটনা বুলি বৰ্ণনা কৰিছে।

''২০২৪ পিটি৫'' নামৰ এই গ্ৰহাণুটো প্ৰায় ৩৩ ফুট ব্যাসৰ এক প্ৰকাণ্ড শিলাখণ্ড।  যদিও এই গ্ৰহাণুটোৱে পৃথিৱীৰ চৌদিশৰ কক্ষপথত ঘূৰিব, গ্ৰহাণুটোৱে কিন্তু পৃথিৱী চৌদিশে এটা সম্পূৰ্ণ পৰিক্ৰমা সমাপ্ত কৰিব নোৱাৰে। তাৰ সলনি ই পৃথিৱীৰ চাৰিওফালে অৰ্ধবৃত্তাকাৰ এক কক্ষৰে ঘূৰি ২৫ নৱেম্বৰৰ দিনা পুনৰ মহাকাশত বিলীন হৈ যাব। 

‘'২০২৪ পিটি৫’' ক্ষূদ্ৰাকৃতিৰ হোৱাৰ লগতে এক ক্ষন্তেকীয়া মহাজাগতিক অতিথি হ'লেও, ই মহাকাশ বিজ্ঞানীসকলৰ বাবে অত্যন্ত গুৰুত্বপূর্ণ। কাৰণ ইয়াৰ সহায়ত বিজ্ঞানীসকলে পৃথিৱীৰ মাধ্যাকর্ষণ শক্তিৰ প্ৰভাৱত গ্ৰহাণুবোৰৰ আচৰণ সম্পৰ্কে অধ্যয়ন কৰাৰ সুযোগ লাভ কৰিব। এই তথ্যবোৰে আগলৈ পৃথিৱীত খুন্দা খোৱাৰ সম্ভাৱনা থকা গ্ৰহাণুবোৰৰ বিষয়ে গৱেষণাৰ কামত যথেষ্ঠ সহায় কৰিব।  বৰ্তমান, পৃথিৱীৰ কক্ষপথলৈ সেই নতুন মহাজাগতিক অতিথিৰ আগমনৰ বাবে বিজ্ঞানীসকলে আগ্ৰহেৰে অপেক্ষা কৰিছে।

তলৰ লিংকটো খুলি চাব পাৰে: 

https://eyes.nasa.gov/apps/asteroids/#/home

পোহৰ আৰু সময়

 

পোহৰৰ বেগত গতি কৰিলে, সকলো ঘড়ী থমকি ৰয়। শূন্য আকাৰ বা ছিঙ্গুলাৰিটিলৈ সংকুচিত হয় মহাবিশ্ব। গতিশীল ঘড়ীবোৰ স্থিৰ অৱস্থাৰ ঘড়ীবোৰৰ তুলনাত লেহেমীয়া হয়। যেতিয়া কোনো গতিশীল ঘড়ীৰ বেগ, পোহৰৰ বেগৰ প্ৰায় সমান হয়, তেতিয়া সেই ঘড়ীৰ কাটাবোৰ প্ৰায় স্তব্ধ হৈ পৰে। এইখিনিতেই আমি এটা আকৰ্ষণীয় প্ৰশ্ন উত্থাপন কৰিব পাৰোঁ - যিহেতু তীব্ৰগতি সম্পন্ন ফোটন কণাবোৰে পোহৰৰ বেগত গতি কৰে আৰু পোহৰৰ বেগেই গতিশীল সকলো বস্তুৰ বেগৰ চূড়ান্ত সীমা, তেনে ক্ষেত্ৰত পোহৰ বা পোহৰৰ ফোটন কণাবোৰৰ বাবে "সময়" বুলি কিবা এটা ভৌতিক ৰাশি থকাটো সম্ভৱ নে? পোহৰৰ বাবে সময় সদায়েই স্থবিৰ নহয়নে?

বিজ্ঞানীসকলৰ মতে পোহৰ অথবা পোহৰৰ মৌলিক কণা ফোটনবোৰৰ বাবে "সময়" আৰু "স্থান" বুলি একোৰে অস্তিত্ব নাই।

তেওঁলোকৰ মতে ইয়াৰ কাৰণ হ'ল - আইনষ্টাইনৰ আপেক্ষিকতাবাদৰ তত্ব অনুসৰি, যিবোৰ বস্তু অতি বেছি বেগেৰে গতি কৰে, তেনে বস্তুবোৰৰ ক্ষেত্ৰত "সময়" কোনো এজন স্থিৰ পৰ্য্যবেক্ষকৰ বাবে অতিমাত্ৰা ধীৰ হৈ পৰে। আনহাতে পোহৰৰ বেগত গতি কৰা কোনো বস্তুৰ বাবে, পৰ্যবেক্ষকৰ দৃষ্টিত "সময়" থমকি যায়। ইয়াৰ অৰ্থ এয়ে যে পোহৰে মুহূৰ্ত এটাৰ ভিতৰতেই যাত্ৰা সমাপন কৰে।

পোহৰৰ কোনো বিশ্ৰামৰ ফ্রেম (Rest Frame) নাই। সেয়েহে পোহৰে যিকোনো ফ্ৰেমত সৰ্বোচ্চ বেগত গতি কৰিব পাৰে। যিহেতু "সময়"ক নিৰ্দিষ্ট এক ফ্ৰেমৰ ভিতৰতহে নিৰ্ধাৰণ কৰা হয়, সেয়ে পোহৰৰ বাবে সময় তাৎপৰ্যহীন।

আন এটা উল্ল্যেখযোগ্য কাৰণ হ'ল এই যে পোহৰৰ বেগত "স্থান" সংকুচিত হয়। অৰ্থাৎ পোহৰে গতি কৰিলে, যাত্ৰা কৰা স্থানৰ মাজৰ দূৰত্ববোৰ শূন্যলৈ সংকুচিত হৈ পৰে। সেইবাবে, পোহৰ অথবা পোহৰৰ ফোটন কণাৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰা কেৱল সময়েই নহয়, স্থানো একেবাৰে সংকুচিত হৈ এক বিন্দুত পৰিনত হয়।

সেইবাবেই বিজ্ঞানীসকলৰ মতে পোহৰে "সময়" আৰু "স্থান" দুয়োকে অনুভৱ কৰিব নোৱাৰে। পোহৰৰ সৰ্বিচ্চ বেগত "সময়" আৰু "স্থান"ৰ ধাৰণাবোৰ নিদিষ্ট নহয়।

অৱচেতন মনৰ ঋণাত্মক প্ৰগ্ৰেমিং

অৱচেতন মনৰ ঋণাত্মক প্ৰগ্ৰেমিং (Subconscious negative programming) মানে কেতবোৰ প্ৰচলিত বিশ্বাস, চিন্তা বা মনোভাৱক বুজায় যিবোৰ মানুহৰ অৱচেতন মনৰ মাজত লুকাই থাকি মানুহৰ আচৰণ আৰু দৃষ্টিভংগীক ঋণাত্মক দিশত প্ৰভাৱিত কৰে। এই ধাৰণাবোৰ সাধাৰণতে পূৰ্বৰ কিছুমান অভিজ্ঞতা, আনৰ পৰা শুনা কিছুমান ঘটনাৰ বৰ্ণনা অথবা নিজৰ জীৱনৰ বিফলতাৰ পৰাই গঢ় লৈ উঠে।

উদাহৰণস্বৰূপে, যদি কোনোৱে বাৰে বাৰে আনৰ মুখত যেনে পিতৃ-মাতৃ, আত্মীয়-স্বজন বা গুৰুৰ পৰা শুনে যে "তুমি ভাল নহয়" বা "তুমি কেতিয়াও সফল হ'ব নোৱাৰিবা", - তেন্তে এই কথাবোৰ ব্যক্তিজনৰ অৱচেতন মনত ছাপ বহুৱাই ৰৈ যায়। ফলত, তেওঁলোকে অজানিতে নিজৰ প্ৰচেষ্টাবোৰকেই ব্যৰ্থ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। তেওঁলোকলৈ অহা সুযোগবোৰৰ সৎব্যৱহাৰ নকৰি সেইবোৰ অনায়াসে এৰি দিয়ে। 

আমাৰ মনক প্ৰফুল্লিত কৰি ৰখাৰ বাবে পুনৰায় প্ৰগ্ৰেমিং কৰাটো অত্যন্ত জৰুৰী। আমাৰ কেতিয়াবা এনে লাগে যেন আমি নিজেই নিজৰ বাবে এখন বাধাৰ প্ৰাচীৰ। মনোবিজ্ঞানী সকলৰ মতে এয়া অৱচেতন মনৰ নেগেটিভ প্ৰগ্ৰেমিঙৰ ফল। সেই সময়ত আমাৰ ঋণাত্মক বিশ্বাসবোৰ বেছি গভীৰ হয়, যিবোৰে আমাক কানে কানে কৈ যায়হি যে - "তুমি ভাল নহয়" বা "তুমি কেতিয়াও সফল হ'ব নোৱাৰিবা"। যিসকল মানুহে এই সময়খিনিতেই নিজৰ মনক পুনৰায় প্ৰোগ্ৰামিং কৰাই ল'ব, তেওঁলোকৰ মনৰ পৰা নেগেটিভ চিন্তাবোৰ লাহে লাহে নোহোৱা হয়। নিজৰ মনক পুনৰায় প্ৰগ্ৰেমিং কৰিবলৈ আমি প্ৰথমে আমাৰ নেগেটিভ চিন্তাবোৰ চিহ্নিত কৰি, তাৰ পৰিবৰ্তে ধনাত্মক চিন্তাধাৰাৰে আগুৱাব পাৰিব লাগিব। আমি যদি ধ্যানৰ অভ্যাসৰ লগতে নিজকে উৎসাহজনক বাৰ্তাৰ মাজত আৱৰি ৰাখিবলৈ শিকো বা চেষ্টা কৰো, তেন্তে আমাৰ মনোভাৱৰ ধনাত্মক পৰিবর্তন আৰম্ভ হয়। আমাৰ মনোজগতৰ ভিতৰখনত এটা উৎসাহজনক পৰিবেশ সৃষ্টি কৰি সুন্দৰ জীৱন যাপন কৰিব পৰা ক্ষমতা আমাৰ হাততেই থাকে। আমাক মাথোন প্ৰয়োজন হয় ইচ্ছা শক্তিৰ।