জীৱনৰ পৰিসমাপ্তিকেই মৃত্যু বুলি কোৱা হয়। মৃত্যু এনে এক অৱস্থা, যত সকলো শাৰিৰীক প্ৰক্ৰিয়া যেনে শ্বসন, খাদ্য গ্রহণ, পাচন, বৃদ্ধি, বিকাশ, চেতনা ইত্যাদি বোৰ চিৰদিনলৈ বন্ধ হৈ যায়। কিন্তু জীৱৰ মৃত্যুই বা হয় কিয়?
মৃত্যুওটো এটা শিল্প,
জীৱনৰ কঠিন শিলত কটা এক নিৰ্লোভ ভাস্কৰ্য্য"
বিজ্ঞানৰ দৃষ্টিত আমাৰ মৃত্যুৰ কাৰণ হ'ল আমি উত্তৰাধিকাৰী সুত্রে আমাৰ পূর্বপুৰুষৰ পৰা আহৰণ কৰা এটি জিন। বিজ্ঞানৰ ভাষাত এই জিনটোৰ নাম "Death Gene" বা মৰণ জিন। এই ধৰণৰ Death Gene বোৰে যৌন প্ৰজননকাৰী সকলোবোৰ জীৱৰ দেহলৈ পূর্ব নির্ধাৰিত আৰু পৰিকল্পিত ৰূপেই মৃত্যুক এক বংশগত চৰিত্ৰ হিচাবে কঢ়িয়াই আনে। যৌন প্রজননৰ কথাটো এইবাবেই গুৰুত্বপূৰ্ণ যে সকলো যৌন প্ৰজননকাৰী জীৱৰ ক্ষেত্রত জননকোষ বা “জার্মপ্লাজম" কোষবোৰে এটা প্রজন্মৰ পৰা আন এটা প্রজন্মলৈ জীৱটোৰ সকলোবোৰ চৰিত্ৰ নিয়ন্ত্ৰণ কৰা জিন সমূহক সঞ্চাৰিত কৰে। জননকোষৰ মাধ্যমেৰে এনেদৰে অন্যান্য জিনসমূহৰ লগতে আমি পূৰ্বপুৰুষৰ Death Gene বোৰো আহৰণ কৰো। আৰু এই Death Gene বোৰেই কালক্ৰমত আমাৰ মৃত্যুৰ কাৰণ হৈ পৰে। বিজ্ঞানৰ ভাষাত এই সমস্ত প্ৰক্ৰিয়াটোক সেয়েহে "প্রোগ্রামড ডেথ" বা নিয়ন্ত্ৰিত মৃত্যু বোলা হয়।
প্রখ্যাত জীৱবিজ্ঞানী হ'লকছালে কৈছিল : "মৃত্যু এক বংশগত লক্ষণ। এই লক্ষণটো চিফিলিচ বা গণোৰিয়াৰ দৰেই যেন এক ধৰণৰ "Sexually Transmitted Disease" যি সৃষ্টিৰ আৰম্ভণিৰ পৰাই চলি আহিছে। ভাইৰাচ বা বেক্টেৰিয়াৰ দৰে সৰলকোষী জীৱ যিবোৰে অযৌন প্ৰজনন কৰে, সেই জীৱবোৰে কোষ বিভাজনৰ মাধ্যমত বংশবৃদ্ধি কৰে আৰু আক্ষৰিক অর্থত সেইবোৰ অমৰ জীৱ। এইবোৰ জীৱৰ দেহকোষ বিভাজিত হৈ নতুন জীৱ সৃষ্টি হয়। বিভাজিত কোষৰ অংশবোৰো লগে লগে বিভাজিত হৈ দুটা নতুন কোষলৈ পৰিণত হয়। ফলত পূৰ্বৰ কোষটোৰ কোনো অংশই হেৰাই নেযায় অৰ্থাৎ এই জীৱবোৰে কেতিয়াও "মৃত্যুবৰণ" নকৰে। এইবোৰ আক্ষৰিক অৰ্থত অমৰ জীৱ……"
যদিহে এয়া সত্য হয়, তেন্তে মৃত্যু সকলো জীৱৰ বাবে এক অত্যাৱশ্যকীয় নিয়ম নহয়। এইখিনিতেই প্ৰশ্ন আহিব যে যদি বেক্টেৰিয়া বা আন জীৱাণুবোৰ অমৰেই হয়, তেন্তে এণ্টিবায়টিক প্ৰয়োগেৰে কেনেদৰে বেক্টেৰিয়াবোৰ মাৰি পেলোৱা হয় বা ৰসায়নিক জীৱাণুনাশক ঔষধ প্ৰয়োগ কৰি কেনেদৰে জীৱাণু নাশ কৰা হয়?
এইখিনিতেই উল্ল্যেখ কৰা ভাল হ'ব যে এই আলোচনাত জীৱৰ আকস্মিক দুৰ্ঘটনা, আত্মহত্যা, ৰোগ, অস্ত্ৰাঘাত আদিত হোৱা মৃত্যুৰ পৰিবৰ্তে স্বাভাৱিক বাৰ্ধক্যজনিত মৃত্যু কথাহে আলোচনা কৰা হৈছে। এণ্টিবায়টিক বা জীৱাণুনাশক ঔষধ প্ৰয়োগ কৰি জীৱক মাৰি পেলালে, সেয়া জীৱটোৰ স্বাভাৱিক মৃত্যু বুলি কোৱা নহয়।
জীৱৰ দেহকোষৰ মৃত্যুৱে জীৱটোৰ মৃত্যুক আমন্ত্ৰণ কৰে। দেহকোষৰ মৃত্যু দুই ধৰণে হ'ব পাৰে। প্ৰথমটো কাৰণ হ'ল - "নেক্ৰোচিচ"। বাহ্যিক কোনো কাৰণত জীৱৰ দেহকোষৰ মৃত্যু ঘটিলে নেক্রোচিচ বুলি কোৱা হয়। বিষপ্রয়োগ, আঘাত, প্রদাহ অথবা তেজৰ চলাচল বিচ্ছিন্ন হ'লে দেহকোষৰ অকাল মৃত্যু বা নেক্রোচিচ হ'ব পাৰে। আনহাতে দেহকোষৰ মৃত্যুৰ দ্বিতীয়টো কাৰণ হ'ল "এপোপ্ট'চিচ" বা পূৰ্বে উল্ল্যখ কৰি অহা "প্ৰোগ্ৰামড ডেথ"। দেহকোষৰ এই নিয়ন্ত্রিত মৃত্যু এক পৰিকল্পিত মৃত্যু। আগতে উল্ল্যখ কৰি অহা Death Gene বা মৰণ জিনে আমাৰ দেহকোষবোৰক মৃত্যুৰ বাবে প্রস্তুত কৰি তোলে। Death Gene বা মৰণ জিনে কোষৰ ৰাইব'জমত প্ৰটিন সংশ্লেষণ পদ্ধতিৰ সহায়ত কেম্প'জ নামৰ এক ধৰণৰ প্রটিন সংশ্লেষণ কৰে। এই কেম্প'জ নামৰ প্ৰটিনটোৱে কোষৰ স্বাভাৱিক প্ৰক্ৰিয়া সমূহ চলি থাকিবলৈ কোষৰ যিবোৰ প্ৰয়োজনীয় উপাদান, সেইবোৰ ধ্বংস কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে আৰু সমান্তৰাল ভাবে কোষৰ ভিতৰত ডি.এন.এজ নামৰ এবিধ উৎসেচকক সক্ৰিয় কৰি তোলে। এই উৎসেচকবোৰে কোষৰ কোষকেন্দ্ৰত থকা DNAবোৰ ধ্বংস কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। ইয়াৰ ফলত কোষবোৰ সংকুচিত হ'বলৈ ধৰে আৰু কোষবোৰে ৰসায়নিক মাধ্যমেৰে বিপদ সংকেত সৃষ্টি কৰিবলৈ ধৰে। এই সংকেত অনুকৰণ কৰি "মেক্রোফেজ" নামৰ এক ধৰণৰ কোষ সেই স্থানলৈ আহে আৰু মেক্ৰোফেজ কোষবোৰে Death Geneৰ কবলত পৰা আক্ৰান্ত এই কোষবোৰ ধ্বংস কৰি খাই পেলায়। জীৱৰ দেহত এই "এপোপ্ট'চিচ" অলাগতিয়াল কোষৰ পৰা পৰিত্ৰাণ পোৱাৰ এক প্ৰয়োজনীয় প্ৰক্ৰিয়া হ'লেও, বৃদ্ধাৱস্থাত এই প্ৰক্ৰিয়া Death Geneৰ প্ৰভাৱত অনিয়ন্ত্ৰিত হৈ পৰে। ফলস্বৰূপে অতি দ্ৰুত হাৰত দেহকোষৰ মৃত্যু হ'বলৈ ধৰে। দ্ৰুতহাৰত হোৱা এনে দেহকোষৰ মৃত্যুৱে অৱশেষত জীৱটোৰো মৃত্যুক মাতি আনে।
