অসীম শূন্যতাৰ আন এটি নাম মহাকাশ। মহাকাশ কি সঁচাকৈয়ে বিশাল শূণ্যতাৰে ভৰা এক সীমাহীন অৱস্থিতি ! বিস্ময়কৰ এই অসীমতাত ওপঙি ৰোৱা পৃথিৱী নামৰ গ্ৰহটোৰ বুকুতেইতো মানুহৰ বসবাস। সীমাহীন মহাকাশৰ বুকুত আৰু কিমান যে গ্রহ, নক্ষত্র, নীহাৰিকাপূঞ্জই উটি ভাঁহি ফুৰিছে তাৰ লেখ জোখ নাই। সভ্যতাৰ আৰম্ভণিৰ পৰাই মানুহে মহাকাশক কৌতুহলেৰে পৰ্যবেক্ষণ কৰি আহিছে। বিজ্ঞানৰ অগ্ৰগতিৰ লগত হাত ধৰি য়ুৰি গেগাৰিণকে আদি কৰি এই পৰ্যন্ত প্ৰায় ৫৫০ গৰাকী মহাকাশচাৰীয়ে মহাকাশৰ অচিন ছায়াপথেৰে পৰিক্ৰমা সম্পূৰ্ণ কৰিছে। জোনবাইৰ বুকুতো মহাকাশচাৰীয়ে ভৰি দিছে। এইবাৰ লক্ষ্যস্থান - মংগল গ্ৰহ। মহাকাশৰ ৰহস্যই মানুহক হাত বাউলী মাতিছে। মানুহেও এই নিমন্ত্ৰণ প্ৰত্যাখান কৰা নাই।
পিছে মহাকাশ নিৰাপদ স্থান নহয়। মাধ্যাকৰ্ষণ বল বিহীন মহাকাশত মানুহ পৃথিৱীত থকাৰ দৰেই স্বাচ্ছন্দ্যে থাকিব নোৱাৰে। ভোক লাগিলে আমি যেনেদৰে ইচ্ছানুসৰি ভাত, মাছ-মাংস, পানী আদি খাবলৈ পাৰো, মহাকাশত তেনে কোনো সুযোগ নাই। মহাকাশত গা ধোৱা, উঠা-বহা, জিৰণি লোৱা আদি প্ৰতিটো কামেই জটিল। মহাকাশচাৰী সকলৰ দৈনন্দিন কাম কাজবোৰ অতি বিচিত্ৰ। অতি বিচিত্ৰ মহাকাশচাৰীৰ জীৱন যাপনৰ শৈলী। আজি মহাকাশচাৰী সকলৰ খাদ্য সম্পৰ্কে দুটামান বিষয় আলোচনা কৰিব খুজিছোঁ।
ভোকাতুৰ মানুহক খাদ্যৰ যোগান ধৰিব নোৱাৰিলে তেওঁৰ মৃত্যু অনিবাৰ্য। মাহৰ পিছত মাহ ধৰি মহাকাশ বিজ্ঞানীসকলে যেতিয়া আন্তৰাষ্ট্ৰীয় মহাকাশ কেন্দ্ৰত গৱেষণাত ব্ৰতী হৈ থাকে, তেতিয়া তেওঁলোকে খাদ্য ক'ত পায় ? মহাকাশত ৰন্ধাবঢ়া কৰিব পাৰি জানো ? মহাকাশৰ বিজ্ঞানীসকলৰ বাবে পৰিকল্পনা অনুযায়ী পৃথিৱীৰ পৰাই খাদ্যবস্তু যুগুত কৰি নিয়া হয়। গুৰুত্বপূৰ্ণ কথাটো হ'ল যে মহাকাশলৈ প্রতি কেজি খাদ্য লৈ যোৱাৰ বিনিময়ত আৰু সেই খাদ্য খোৱাৰ উপযোগী কৰি ৰখাৰ বিনিময়ত খৰছ হয় লাখ লাখ টকা। সেয়ে প্রত্যেক জন মহাকাশচাৰীৰ বাবে পৃথিৱীৰ পৰা নিদিষ্ট পৰিমানৰ খাদ্যহে নিয়া হয়। সেই খাদ্যৰ তালিকাখন এনেধৰণৰ ……
ৰাতিপুৱাৰ আহাৰ : নিৰ্দিষ্ট পৰিমানৰ শুকান ফল অথবা শস্যৰ শুকান গুড়ি, শুকান মাংসৰ টুকুৰা, কণ্ডেন্সদ মিল্ক, মাখন মিশ্রিত কণীৰ চুপ, কোক আৰু ফলৰ ৰস।
দুপৰীয়াৰ আহাৰ : তুর্কী পেষ্টা অথবা "হট ডগ", পাউৰুটি, বাদাম, শাক পাচলিৰ চুপ আৰু ফলৰ ৰস।
নিশাৰ আহাৰ : বিভিন্ন ধৰণৰ শুকান ফলৰ মিশ্রণ, দ্ৰাই পোলাও, পুডিং, নুডলচ, ফলৰ ৰস আৰু শুকান মাংস।
এনে প্ৰতিবিধ খাদ্যই লেবোৰ'টৰীৰ বিভিন্ন পৰীক্ষা-নিৰীক্ষাৰ পিছতহে পেকেটিং হয়। কাৰণ মহাকাশত মহাকাশচাৰীৰ যদি "ফুড পয়জনিং" হয়, ই মহাকাশচাৰীজনৰ জীৱন বিপন্ন কৰি তুলিব পাৰে। এনেবোৰ খাদ্যৰ লগত অভ্যস্ত কৰি তুলিবলৈ অভিযানৰ আগত মহাকাশচাৰী সকলক কঠিন প্রশিক্ষণো প্ৰদান কৰা হয়।
মহাকাশচাৰী সকলে ২৪ ঘণ্টাত তালিকাত দিয়া ধৰণে তিনিবাৰ খাদ্য গ্ৰহণ কৰে। তাৰবাবে মহাকাশচাৰী সকলৰ দেহৰ ওজন আৰু বয়স অনুসৰি তেওঁলোকৰ প্ৰয়োজনীয় কেলৰিৰ মাত্ৰা নিৰ্ধাৰণ কৰি দিয়া হয়। উদাহৰণস্বৰূপে এজন শকত আবত মহাকাশচাৰীৰ বাবে প্রায় ৩,২০০ কেলৰি খাদ্য আৰু এজন ক্ষীণ মহাকাশচাৰীৰ বাবে ইয়াৰ পৰিমাণ ১৮০০ কেলৰি। মহাকাশযান অথবা মহাকাশ গৱেষণা কেন্দ্ৰত কোনো ৰিফ্রেজাৰেটৰ নেথাকে। সেয়ে খাদ্যবোৰ প্ৰধানতঃ শুকান অৱস্থাত সংৰক্ষিত কৰি ৰখা হয়। এই শুকান খাদ্যসমুহ সামান্য পৰিমানৰ কুহুমীয়া পানীত ভিজাই লৈ খাব পাৰি। মহাকাশচাৰী সকলে নিশাৰ আহাৰৰ তালিকাত থকা নুডলচ সিদ্ধ কৰিবলৈ অৱশ্যে মহাকাশযানত "মাইক্ৰ'ৱেভ ওভেন" থাকে। অৱশ্যে মহাকাশযানত জলকীয়াৰ গুড়ি আৰু দানাকাৰ নিমখ নিষিদ্ধ। তাৰ সলনি মহাকাশযানত জলকীয়া আৰু নিমখৰ বিশেষ তৰলীকৃত ৰূপহে থাকে। কিয়নো মহাকাশযানৰ "জিৰো গ্ৰেভিটি" পৰিবেশত জলকীয়াৰ গুড়ি অথবা দানাকাৰ নিমখ খাদ্যৰ থালৰ পৰা ওপঙি উঠি মহাকাশচাৰীৰ চকুৱে মুখে সোমাই অঘটন ঘটোৱাৰ সম্ভাৱনা থাকে।
No comments:
Post a Comment