ক'ৰোনা ৰুধিবলৈ ভেকচিন আৱিষ্কাৰ

চীনৰ য়ুহান চহৰৰ পৰা উৎপত্তি হোৱা মাৰাত্মক ক'ৰোনাভাইৰাছৰ সংক্ৰমণৰ ফলত বৰ্তমানলৈকে সমগ্ৰ বিশ্বত প্ৰায় ৫,৮০,০০০ জন লোক আক্ৰান্ত হোৱাৰ লগতে প্ৰায় ২৭,০০০ জন লোকৰ মৃত্যু হোৱা বুলি জানিব পৰা গৈছে৷ চীনৰ পৰা অহা পৰ্যটকৰ যোগেদি বিশ্বৰ বিভিন্ন ৰাষ্ট্ৰলৈ বিয়পা কৰোনাভাইৰাছৰ সন্ত্ৰাস বৰ্তমান আমাৰ দেশ ভাৰতবৰ্ষতো৷ ক'ৰোনা ভাইৰাছৰ সন্দৰ্ভত ইজৰাইলৰ চোৰাংচোৱা সংস্থাই দাবী কৰিছে যে চীনৰ সামৰিক গৱেষণাগাৰত জৈৱ ৰাসায়নিক অস্ত্ৰৰূপে ক'ৰোনাভাইৰাছ উৎপাদন কৰিছিল৷ ৰঙা চীনে শত্ৰুৰ বাবে প্ৰস্তুত কৰা এই যুদ্ধাস্ত্ৰৰূপী ভাইৰাছে পৃথিৱীখনক বিপদৰ মাজলৈ থেলি দিছে৷ লক্ষ্যণীয়ভাৱে ৱাশ্বিংটন প’ষ্টেও সমৰ্থন কৰিছে ইজৰাইলৰ চোৰাংচোৱা সংস্থাই কৰা এই দাবীক৷

মহামাৰী হিচাবে চিহ্নিত হোৱা এই ক'ৰোনা ভাইৰাছৰ লগত মোকাবিলা কৰিবলৈ গৈ বিশ্বৰ আগশাৰীৰ দেশ আমেৰিকা যুক্তৰাষ্ট্র, ইটালী, স্পেইন আৰু জার্মানীৰ দৰে দেশেও ত্ৰাহি ত্ৰাহি সুঁৱৰিব লগা হৈছে। কাৰণ, ৰহস্যময় এই ক'ৰোনা ভাইৰাছৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ এতিয়ালৈ কোনো প্ৰতিষেধক বা ভেকচিন আৱিষ্কাৰ হোৱা নাই। ফলস্বৰূপে ক'ৰোনাত আক্রান্ত আৰু ক'ৰোনাত মৃত্যু হোৱা লোকৰ সংখ্যা প্রতিনিয়ত ভাবে বৃদ্ধি হৈ আহিছে। সম্প্ৰতি চিকিৎসক সকলে ক'ৰোনাত আক্ৰান্ত ৰোগীৰ অন্যান্য উপসর্গবোৰ বিবেচনা কৰি তাৰ ওপৰতহে চিকিৎসা প্ৰদান কৰি আহিছে।

বৰ্তমান সময়ত চিকিৎসকসকলে বিশেষ কেইবিধ মান ঔষধ ক'ৰোনা ৰোগীৰ ক্ষেত্ৰত প্ৰয়োগ কৰি আহিছে। সেইবোৰৰ ভিতৰত WHOৰ পৰামৰ্শ অনুযায়ী চিকিৎসক সকলে এবিধ বিশেষ ভাইৰাছ প্ৰতিৰোধী যৌগ "Remdesivir" ব্যৱহাৰ কৰিছে। তদুপৰি মেলেৰীয়া ৰোগত ব্যৱহাৰ কৰা দৰৱ ক্লৰ'কুইন আৰু হাইড্ৰক্সিক্লৰ'কুইনৰ লগতে HIV Drugs যেনে Lopinavir আৰু Ritonavir ৰ এক মিশ্ৰন ব্যৱহাৰ কৰি আহিছে। থিক তেনেদৰে Interferon Alfa 2b নামৰ এক প্ৰকাৰৰ সংশ্লেষিত প্ৰটিনো ক'ৰোনা ভাইৰাছ প্ৰতিৰোধ কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰাৰ বিষয়ে জানিব পৰা গৈছে।

কিন্তু সম্প্ৰতি এটা সুখৱৰ আহিছে। বিশেষজ্ঞ সকলে ক'ৰোনাভাইৰাছত আক্রান্ত হোৱা মানুহৰ বাবে জীৱনদায়ী এক ধৰণৰ চিকিৎসা পদ্ধতিৰ কথা প্রকাশ কৰিছে। নেদাৰলেণ্ডৰ ইৰাছমাছ মেডিকেল চেণ্টাৰ আৰু ৰোটাৰডাম ইউনিভাৰ্চিটিৰ গৱেষকসকলে "দ্য ইৰাছমাছ মেগাজিন" নামৰ জাৰ্নেলখনত প্ৰকাশ কৰা গৱেষণা গ্ৰন্থখনত ক'ৰোনা ভাইৰাছ বা কভিড-১৯ৰ এণ্টিবডি বা প্ৰতিদেহ আবিষ্কাৰৰ কথা ঘোষণা কৰে। বিজ্ঞানী সকলৰ মতে অতি সোনকালেই মানুহে ক'ৰোনাৰ বিৰুদ্ধে আৰম্ভ হোৱা  যুঁজখনত জয় লাভ কৰিব। কিন্তু কেনেকৈ…?

তাৰবাবে চমুকৈ বুজি লোৱা হওঁক - এণ্টিবডি মানে নো কি ? যেতিয়া আমাৰ দেহত কোনো বহিৰাগত পদার্থ বা অনুজীৱ প্রবেশ কৰে, তেতিয়া আমাৰ দেহে সেই পদার্থটো বা অনুজীৱটো চিনাক্ত কৰিব পাৰে। ইয়াৰ কাৰণ হ'ল অনুজীৱ বা বহিৰাগত পদাৰ্থটোৰ দেহৰ অণু-পৰমাণুবোৰ আমাৰ দেহৰ অনুবোৰতকৈ ভিন্ন ৰসায়নিক গুণসম্পন্ন হয়। এই বহিৰাগত অনুবোৰে আমাৰ দেহত এক ধৰণৰ প্রতিৰক্ষী উদ্দীপকৰ ভূমিকা পালন কৰে। এই সময়ত আমাৰ দেহৰ এই অবৈধ অনুপ্রবেশকাৰী অনুবোৰ ধ্বংস কৰাৰ বাবে আমাৰ তেজত থকা "বি লিম্ফোচাইট" কোষবোৰে এক ধৰণৰ প্ৰতিৰক্ষা মূলক পদাৰ্থ নিঃসৰণ কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰে। এই প্ৰতিৰক্ষা মূলক পদাৰ্থবোৰকেই প্ৰতিদেহ বা "এণ্টিবডি" বোলা হয়। 

এণ্টিবডিবোৰ যদি এবাৰ উৎপাদন হোৱা আৰম্ভ হয়, তেন্তে এই প্রক্রিয়া অব্যাহত থাকে আৰু আমাৰ দেহৰ তেজত এণ্টিবডিবোৰ প্রবাহমান হৈ থাকে। ইয়াৰ ফলত আমাৰ দেহে সেই বিশেষ অনুজীৱটো বা বহিৰাগত পদাৰ্থবোৰৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ এক দীর্ঘস্থায়ী অসংক্রম্যতা বা প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা লাভ কৰে। জীৱবিজ্ঞানৰ ভাষাত যিকোনো বেক্টেৰীয়া বা ভাইৰাছৰ সংক্ৰমণৰ পিছত আমি যদি সুস্থ হৈ উঠো, তেন্তে আমাৰ দেহত সেই ভাইৰাছ বা বেক্টেৰীয়াটোৰ বিৰুদ্ধে স্বাভাৱিকতেই এটা এণ্টিবডি সৃষ্টি হয় আৰু এই এণ্টিবডিটোৱে পৰৱৰ্তী সময়ত আমাক আজীৱন সেই বেক্টেৰীয়া বা ভাইৰাছৰ আক্ৰমণৰ পৰা সুৰক্ষা প্ৰদান কৰে। 

এতিয়া পুনৰ আহিছো ক'ৰোনা ভাইৰাছৰ প্ৰসংগলৈ। আমি সকলোৱেই জানো যে ক'ৰোনাত আক্ৰান্ত বহুকেইজন ৰোগীয়েই ইতিমধ্যে সুস্থ হৈ উঠিছে আৰু তেওঁলোকে স্বাভাৱিক জীৱনো আৰম্ভ কৰিছে। বিজ্ঞানী সকলৰ মতে তেওঁলোক ভৱিষ্যতে পুনৰ ক'ৰোনাৰ দ্বাৰা আক্ৰান্ত হোৱাৰ সম্ভাৱনা প্ৰায় শূণ্য। কাৰণ ইতিমধ্যে তেওঁলোকৰ দেহত ক'ৰোনা প্ৰতিৰোধী এক বিশেষ এণ্টিবডি সৃষ্টি হৈছে। নেদাৰলেণ্ডৰ ইৰাছমাছ মেডিকেল চেণ্টাৰ আৰু ৰোটাৰডাম ইউনিভাৰ্চিটিৰ গৱেষক সকলে ক'ৰোনাৰ আক্ৰমণৰ পৰা সুস্থ হৈ উঠা মানুহৰ তেজৰ নমুনাত সেই বিশেষ এণ্টিবডিৰ চিনাক্তকৰণ আৰু নিষ্কাষণৰ ওপৰতেই গৱেষণা চলাই আহিছিল। 

গৱেষক দলটিৰ মূখ্য গৱেষক তথা ৰোটাৰডাম ইউনিভাৰ্চিটিৰ "চেল বায়োলজি"ৰ অধ্যাপক ফ্রাঙ্ক গ্রোজভেল্ডে বিগত ২৫ মাৰ্চ, ২০২০ তাৰিখে কয় যে ক'ৰোনাৰ আক্ৰমণৰ পৰা সুস্থ হৈ উঠা ১৮০ জন লোকৰ তেজৰ নমুনা তন্ন তন্নকৈ বিশ্লেষণ কৰি ইতিমধ্যে তেওঁলোকে সেই বিশেষ এণ্টিবডিটো ধৰা পেলোৱাৰ লগতে সফল ভাৱে তেজৰ নমুনাৰ পৰা ইয়াক পৃথকো কৰিছে। অৱশ্যে এই নমুনাৰ বিশুদ্ধিকৰণ হ'বলৈ এতিয়াও বাকী আছে। 

প্রাণঘাতী ক'ৰোনাক জয় কৰি অহা এই ব্যক্তি সকলৰ তেজৰ প্লাজমাত থকা এণ্টবডি বৰ্তমানৰ আক্রান্ত ৰোগীসকলৰ দেহত প্ৰয়োগ কৰিলে সুফল পোৱা যাব। তদুপৰি এই "প্লাজমা এণ্টিবডি"ৰ ইনজেকচন নিৰোগী লোকৰ দেহত প্ৰতিষেধক হিচাবে ব্যৱহাৰ কৰি তেওঁলোকৰ "ইমিউন চিষ্টম" বা প্ৰতিৰোধ ক্ষমতা অধিক শক্তিশালী কৰি তেওঁলোকক অসংক্ৰম্যতা প্ৰদান কৰিব পৰা যাব। অৱশ্যে এই ভেকচিন বজাৰত উপলব্ধ হ'বলৈ কিছু সময়ৰ প্ৰয়োজন হ'ব। কাৰণ নতুন ঔষধ বা ভেকচিন এটা বজাৰত উপলব্ধ হোৱাৰ আগত কেইবালানিও Clinical Trialsৰ দেওনা অতিক্ৰম কৰাৰ পিছতহে  এই  ঔষধ বিধক মানুহৰ দেহত প্ৰয়োগ কৰা আৰু বজাৰত বিক্ৰী কৰাৰ বাবে Approval বা লাইচেন্স দিয়া হয়। সকলো থিকে থাকিলে, ক'ৰোনাৰ বিৰুদ্ধে যুঁজিবলৈ প্ৰয়োজনীয় এই জীৱনদায়ী ঔষধ বা ভেকচিন ২০২০ চনৰ জুন বা জুলাই মাহৰ পিছতহে বজাৰত উপলব্ধ হ'ব।


Link: https://nltimes.nl/2020/03/14/dutch-researchers-first-find-covid-19-antibodies-report

দুগৰাকী বৰেণ্য ব্যক্তিৰ শৈশৱৰ ঘটনাটো

স্কটলেণ্ডৰ এখন সৰু গাওঁ লকফিল্ড। সেই গাওঁ খনতেই হিউ ফ্লেমিং নামৰ এজন দুখীয়া খেতিয়কৰ ঘৰত ১৮৮১ চনৰ ৬ আগষ্টত জন্ম হৈছিল এটি বালকৰ। পিতৃ মাতৃয়ে মৰমতে নাম দিলে "এলেক্স"। মাত্ৰ সাত বছৰ বয়সতেই এলেক্সে তেওঁৰ দেউতাকক হেৰুৱায়। দাৰিদ্রতাই জুমুৰি দি ধৰা পৰিয়ালটিৰ ল'ৰা এলেক্স প্ৰাথমিক শিক্ষাৰ বাবে কোনো ৰকমে স্কুললৈ অহাযোৱা কৰি আছিল। পিন্ধিবলৈ কাপোৰৰ অভাৱৰ বাবে মাজে সময়ে এলেক্সে স্বৰ্গগামী দেউতাকৰ চিন স্বৰূপ হাফপেণ্টটোৱেই কঁকালত ৰচীৰে বান্ধি স্কুললৈ যাবলগীয়া হয়। পিছে, এনেদৰে আৰু কিমান দিন ! চূড়ান্ত আৰ্থিক দুৰাৱস্থাৰ বাবেই এলেক্সে এদিন বিদ্যালয়লৈ যোৱা বন্ধ কৰিবলৈ বাধ্য হ'ল। তাৰ সলনি এলেক্স খুড়াকৰ লগত খেতি পথাৰলৈ যায়।

এদিনৰ কথা। খুড়াকৰ সতে পথাৰত এলেক্স ব্যস্ত হৈ আছিল। তেনেতে তেওঁলোকৰ কাণত পৰিল কোনো অচিনাকী বালকৰ এক আৰ্তস্বৰ। দুয়ো মন কৰিলে যে চিঞৰটো ওচৰৰে পুখুৰীটোৰ দিশৰ পৰাই আহিছে। "বচোৱা, বচোৱা" বুলি কাতৰ ভাৱে চিঞৰিছে বালকজনে।

পথাৰৰ পৰা ৰুদ্ধশ্বাসে দৌৰি আহিল দুয়ো। পুখুৰীৰ ওচৰলৈ গৈ তেওঁলোকে দেখা পালে যে এলেক্সৰ সমবয়সীয়া এজন ল'ৰা পুখুৰীৰ এডিঙি পানীত পৰি ককবকাই আছে। ভয়াৰ্ত বালকজনে প্ৰাণেপণে নিজকে বচাবৰ বাবে প্ৰয়াস কৰিছে। কিন্তু তেওঁ নিজকে বচাব পৰা নাই। ধীৰে ধীৰে তেওঁ পুখুৰীৰ পানীত ডুবি যাব ধৰিছে। মৃত্যুৰ পৰা বাচিবলৈ তেওঁ যুঁজ দি দি ক্ৰমে যেন অসাৰ হৈ পৰিছে। পুখুৰীৰ পাৰত চৌখিন পোচাক পৰিধান কৰা আন এজন ব্যক্তিয়েও বালকজনক বচাবলৈ কাতৰে আৰ্তনাদ কৰি আছে। 

অপৰিচিত ব্যক্তিজনে কাতৰ স্বৰে এলেক্সৰ খুড়াকক ক'বলৈ ধৰিলে : অনুগ্ৰহ কৰি তেওঁক বচাওঁক। মই সাতুৰিব নেজানো। 

যেন সম্বিত ঘূৰাই পালে এলেক্সৰ খুড়াকে। এক মূহুৰ্তও পলম নকৰি তেওঁ পুখুৰীৰ পানীত জপিয়াই  পানীত ডুবিবলৈ ধৰা বালকজনক উদ্ধাৰ কৰি পুখুৰীৰ পাৰলৈ লৈ আহিল। এলেক্সে তেওঁৰ পেটটো হেচুকি মুখেৰে পানীবোৰ উলিয়াই দিলে। এক নিশ্চিত মৃত্যুৰ পৰা হাত সাৰি অহা বালকজনৰ চকুৱে মুখে তেতিয়াও অজান ভয়ৰ ছাপ পৰিষ্কাৰ। বালকজনৰ লগত অহা চৌখিন পোচাক পৰিধান কৰা লোকজনে এলেক্স আৰু তেওঁৰ খুড়াকৰ নাম ঠিকনাবোৰ লৈ ধন্যবাদ জনাই গুছি গ'ল।

ঠিক তাৰ পিছদিনা এলেক্সহঁতৰ ঘৰৰ সন্মুখত ৰ'লহি এখন বিলাসী ঘোৰাগাড়ী। ঘোৰাগাড়ী খনৰ পৰা প্ৰথমে নামি আহিল অস্ত্ৰশস্ত্ৰৰে সজ্জিত এজন গাৰ্ড। গাৰ্ডজনে ঘোৰাগাড়ীৰ দৰ্জাখন মেলি এক বিশেষ ভঙ্গীমাৰে থিয় হোৱাৰ পিছতেই নামিল পৰিষ্কাৰ পোচাক পৰিধান কৰা এজন সম্ভ্রান্ত ভদ্রলোক। দুয়ো গাড়ীখনৰ পৰা নামি এলেক্সহঁতৰ ঘৰৰ জপনা পাৰ হৈ চোতাল পালেহি। এলেক্সহঁতৰ পৰিয়ালৰ মানুহবোৰ হতভম্ব। 

ভদ্ৰলোকজনে অত্যন্ত বিনয়েৰে সুধিলে : পুখুৰীৰ পানীৰ পৰা ল'ৰাজনক কালি আপোনালোকেই উদ্ধাৰ কৰিছিল, নহয়নে?

ভয় আৰু আশংকাৰে সন্মতিসূচক ইংগিত এটাৰে মুৰটো দুপিয়ালে এলেক্সৰ খুড়াকে।

ভদ্ৰলোকজনে ক'বলৈ ধৰিলে : সেই ল'ৰাজন মোৰেই সন্তান। আপনালোকৰ ওচৰত মই চিৰ কৃতজ্ঞ। আপোনালোকে যি উপকাৰ কৰিল, তাৰ প্রতিদান দিবলৈ মোৰ একোৱেই নাই। তথাপি মই আনন্দিত হ'ম যদি আপোনালোকক কিবা সহায় কৰিব পাৰো।

অতি আধ্যৱন্ত এনে এজন মানুহ দুখীয়া কৃষকৰ পঁজাত দেখি ভয় আৰু বিস্ময়ত বিতত হৈ পৰা এলেক্সহঁত নিশ্চুপ হৈ পৰিছিল। কোনোমতে সাহস গোটাই এলেক্সৰ খুড়াকে ক'লে : মহাশয়, আমি যি কৰিছো তাৰ কোনো প্রতিদান আমি নিবিছাৰো। ল'ৰাজনক ৰক্ষা কৰাতো মোৰ কৰ্তব্য আছিল। তাৰবাবে আমি আপোনাৰ পৰা একো নিবিছাৰো।আশাকৰো আপুনি আমাক ক্ষমা কৰিব।

এনেতে ভদ্ৰলোকজনৰ চকুত পৰিল ওচৰতে ৰৈ থকা তেওঁৰ ল'ৰাৰ সমবয়সীয়া এলেক্সৰ ওপৰত। তেখেতে সুধিলে, "এইজন আপোনাৰ ল'ৰা?"

এলেক্সৰ দেউতাকৰ মৃত্যুৰ পিছত নিসন্তান খুড়াকে এলেক্সক বৰ মৰমেৰে ডাঙৰ কৰিছিল। তেওঁ এলেক্সক নিজৰ ওচৰলৈ টানি আনি সাৱটি ধৰি ক'লে, "হয়, এলেক্স মোৰেই ল'ৰা।"

ভদ্ৰলোকজনৰ মুখত এটা হাহি বিৰিঙি উঠিল। তেওঁ ক'লে : আপুনি মোৰ এটা কথা ৰাখিব লাগিব। আপোনাৰ এই ল'ৰাটোক মই নিজৰ লগত ৰাখি পঢ়াশুনাৰ সমস্ত দায়িত্ব ল'ম। তাক চহৰৰ ভাল স্কুলত মোৰ ল'ৰাৰ লগত একেলগে পঢ়িবলৈ সুবিধা কৰি দিম। চাব, এদিন আপোনাৰ ল'ৰা খুব ভাল হব। হয়তো এদিন তাকলৈ গৌৰৱ কৰিব পাৰিব।"

ভদ্ৰলোকৰ কথা শুনি এলেক্স আৰু মাকৰ চকুত আনন্দৰ ভাৱ ফুটি উঠিছিল। এলেক্সৰ খুড়াকেও তেওঁলোকৰ চকুত ফুটি উঠা আনন্দৰ চিন ভালদৰেই বুজি পাইছিল। খুড়াকে ভদ্ৰলোকৰ কথাত মান্তি হোৱাত এলেক্স ভদ্ৰলোকজনৰ লগত গুছি গ'ল।

ভদ্ৰলোকজনেও তেওঁৰ কথা ৰাখি এলেক্সক নিজৰ ল'ৰা উইনষ্টনৰ লগত একেখন স্কুলতে নাম লিখি দিলে। কালক্ৰমত দুয়ো বৰ ভাল বন্ধুও হৈ পৰিল। বিদ্যালয়ত এলেক্সৰ ৰাপ বিজ্ঞান আৰু উইনষ্টনৰ ৰাপ কলা বিষয়ত। দুয়োজনেই পঢ়াশুনাতো ভাল। যথা সময়ত এলেক্সে বিদ্যালয়ৰ শিক্ষা সুখ্যাতিৰে সাং কৰি এজন চিকিৎসক হোৱাৰ আশাৰে লণ্ডনৰ চেইন্ট মেৰিজ হস্পিতাল মেডিকেল কলেজত আৰু উইনষ্টনে সেনাবাহিনীত যোগ দিয়াৰ আশাৰে লণ্ডনৰ হাৰাও ৰাইফেল কর্পোৰেশনত নামভৰ্তি কৰে।

পৰবর্তী সময়ত এলেক্সে সমগ্ৰ বিশ্বকে প্ৰথম এণ্টিবায়টিক "পেনিচিলিন" আৱিষ্কাৰেৰে ধন্য কৰি গ'ল। এই দুখীয়া কৃষকৰ সন্তান এলেক্সেই হ'ল নোবেল বঁটা বিজয়ী চিকিৎসা বিজ্ঞানী চাৰ আলেকজেণ্ডাৰ ফ্লেমিং। আৰু পুখুৰীৰ পানীত ডুবিবলৈ ওলোৱা অভিজাত পৰিয়ালৰ ল'ৰাজনেই হ'ল ইউনাইটেড কিংডমৰ প্ৰধান মন্ত্ৰী তথা নবেল বঁটা বিজয়ী সুলেখক চাৰ উইনষ্টন চার্চিল।

{Based on an Urban Myth}

উৎস : Internet

অতৃপ্ত সপোনৰ মেতমৰা বোজাবোৰ

সেয়া মোৰ সোণালী শৈশৱৰ কথা। মায়ে হাতখন মোৰ মুৰত থৈ আশীর্বাদ দি কৈছিল : "ভালদৰে পঢ়া-শুনা কৰা, ভাল মানুহ হ'ব লাগিব৷ তাতোকৈয়ো ডাঙৰ কথাটো হ'ল জীৱনত সফল হ’ব লাগিব……।" দেউতাই আনি দিয়া নতুন কিতাপৰ গোন্ধটো গভীৰভাৱে বুকুলৈ টানি নি অনুভৱ কৰিবলৈ চেষ্টা কৰো যে এই পাঠ্যপুথি বোৰৰ মাজতেই ক'ৰবাত হয়তো লুকাই আছে সফল হোৱাৰ গোপন মন্ত্ৰ। 

গৰমৰ বন্ধত ককাহঁতৰ ঘৰলৈ গ'লে চোতালত বহি মোৰ নিৰক্ষৰ আইতাই প্ৰায়েই মোক শুনাইছিল নীতি বচনেৰে ভৰা সাধুকথাবোৰ। সাধুবোৰ শেষ হোৱাৰ পিছত মায়ে সুধিছিল : সাধুটোৰ পৰা কি বুজি পালা? পাকে প্ৰকান্তৰে মায়ে মোক বুজাবলৈ চেষ্টা কৰিছিল সাধুটোৰ মাজত লুকাই থকা গূঢ়াৰ্থখিনি। উদ্দেশ্য মোক সফল হোৱাৰ দিশত আগবঢ়াই নিয়া।

স্কুলত হেডচাৰে অঙ্কৰ কিতাপখন সামৰি থৈ হাতত সৌকাডাল লৈ গলগলীয়া মাতেৰে প্ৰায়েই কৈছিল : ভালদৰে পঢ়িবি। হাতৰ আখৰবোৰ ভাল কৰিবি। সেই সময়ত চেকনিৰ আগত বিদ্যা আছিল। স্বীকাৰ কৰিবই লাগিব যে আমাৰ দৰে নিম্ন বুদ্ধিৰ ছাত্ৰবোৰৰ বাবে সেই ব্যৱস্থাটো বৰ জৰুৰীও আছিল। সেই সৌকাৰ কোববোৰতেই যেন লুকাই আছিল "মানুহ হোৱা" ভৱিষ্যতৰ একাজঁলি প্ৰতিশ্ৰুতি। ভূগোলৰ চাৰ আৰু মৌখিকৰ চাৰ শ্ৰেণীলৈ আহিলৈ সৌকা দাল লগত আহিবই। আঠুকঢ়া, কাণত ধৰা, বেঞ্চৰ ওপৰত থিয় হোৱাবোৰতো আছেই।

তেতিয়া পঞ্চম শ্ৰেণীত। প্ৰথমবাৰলৈ পাঠ্যক্ৰমত ইংৰাজী বিষয়টো আহিল। ইংৰাজী বৰ্ণমালাৰ লগত চিনাকী পৰ্ব চলি আছিল। চাৰে শিকোৱাৰ দৰে ইংৰাজী বৰ্ণমালাৰ আখৰবোৰ কোনোমতেই ভাল কৰিব পৰা নাই। চেষ্টা নকৰাও নহয়। চাওঁতে চাওঁতে ছয়মাহিলী পৰীক্ষাৰ সময়েই হ'ল। এদিনাখনৰ কথা। চাৰে "হোমৱৰ্ক" দিছিল। নিয়মমাফিক কৰিও আনিছিলোঁ। বহীখন জমা দি শ্ৰেণীত বহি আছো। কিছুপৰ পিছত হঠাতেই এহাতত মোৰ বহীখন আৰু আনখন হাতত সৌকাডাল লৈ চাৰে গৰ্জন কৰি উঠিল : উঠি আহ,  এইবোৰ কাৰ মুৰ লিখিছ? ইতিমধ্যে মই বুজি উঠিছিলোঁ যে আজি নিস্তাৰ নাই…। 

ভৰিত এচাত দি বহীখনৰ পিনে সৌকাডালেৰে টোঁৱাই চাৰে ক'বলৈ ধৰিলে : এইবোৰ আখৰ নেকি? তোৰ মুৰটো লিখি আনিছ। খঙৰ ভমকত চাৰে খিৰিকীৰে মোৰ বহীখন দলিয়াই দিলে। বহীখন গৈ স্কুলৰ চৌহদৰ বাহিৰৰ ঢেকীয়াৰ মাজত পৰিলগৈ। লেইজাৰত মই জেওঁৰা পাৰ হৈ ঢেকীয়াৰ মাজৰ পৰা ইংৰাজীৰ বহীখন উঠাই আনিছিলোগৈ। চাৰৰ প্ৰতি কোনোদিনেই মোৰ শ্ৰদ্ধা কমি যোৱা নাছিল। আজি অৱশ্যে মোৰ ইংৰাজীৰ লগতে অসমীয়া হাতৰ আখৰবোৰ ভাল বুলি সকলোৱে কয়। তাৰ সমস্ত কৃতিত্ব চাৰৰ। ইয়াত মোৰ কোনো কৃতিত্ব নাই।

দিনবোৰ পাৰ হৈ গ’ল। সময়ৰ সোঁতত আইতাও এদিন এই পৃথিৱীখন এৰি গুচি গ’ল৷ পুৰণি এলবামত থকা আইতাৰ ফটোখন দেখিলে মনত পৰে তেওঁৰ সেই সাধুকথাবোৰলৈ৷ স্কুলীয়া দিনৰ হেডচাৰো স্বৰ্গগামী হ'ল। সময়ৰ কঠিন হাতে মোৰ মা আৰু দেউতাকো স্পৰ্শ কৰিছে। আজি পঞ্চাশৰ দেওঁনা অতিক্ৰম কৰি মই প্ৰায়েই অনুভৱ কৰিব চেষ্টা কৰো তাহানিতে দেউতাই দোকানৰ পৰা আনি দিয়া নতুন পাঠ্যপুথিৰ সেই আমোলমোল গোন্ধটো, মায়ে মোৰ মুৰত আঁকি দিয়া তেওঁৰ হাতৰ সেই কোমল ঐশ্বৰীক স্পৰ্শটো, হেডচাৰৰ সেই গলগলীয়া মাতটো অথবা স্কুলীয়া দিনৰ সৌকাৰ কোবকেইটা……। প্ৰতিটোৰ মাজতেইতো লুকাই আছিল মোক "মানুহ" হিচাবে গঢ় দিয়াৰ একান্ত প্ৰয়াস। 

এতিয়া আজৰি পৰত প্ৰায়েই অতীতলৈ ঘূৰি যাওঁ। আচলতে স্মৃতিয়ে আমনি কৰে। অতীতৰ মাজত হেৰাই নগৈ নিজকে প্রশ্ন কৰোঁ, - মায়ে আশাকৰাৰ দৰেই জীৱনত বাৰু সফল হ’লোঁ নে? হেডচাৰৰ কথাবোৰ মই ৰাখিব পাৰিলোঁনে? আইতাৰ সাধুবোৰ বাৰু অথলেই গ'ল নেকি? আৰু কিমান দূৰ আগুৱাই গ’লে বাৰু মানুহ সফল হয়? সফলতাৰ সংজ্ঞাই বা কি?

সাধাৰণ অৰ্থত সফল মানুহ বুলিলে টনকিয়াল আৰ্থিক অৱস্থা, ঘৰ, মাটি, গাড়ী ইত্যাদি বহুতো স্থাৱৰ-অস্থাৱৰ সম্পত্তি, সামাজিক প্ৰতিপত্তি, পিন্ধন-উৰণ, চাল-চলন আৰু সামগ্ৰিক জীৱন শৈলীত ফুটি উঠা সম্ভ্ৰম ইত্যাদিৰ অধিকাৰী হৈ উঠিব পাৰিলেই সফল মানুহ। কিন্তু হোমেন বৰগোহাঞিদেৱে লিখিছিল যে সফলতাই মানুহৰ ব্যক্তিত্বৰ পৰম মানদণ্ড হʼব নোৱাৰে। মানুহৰ গুণসমূহ যেনে সততা, কৰ্মনিষ্ঠা, সাহস, দয়া, ক্ষমা,  পৰোপকাৰিতা ইত্যাদিবোৰ যদি মানুহৰ ধনাত্মক পৰিচয় হয়, তেন্তে তেওঁ হয়তো এজন সফল ব্যক্তি। সফল মানুহ সেইজনহে, যিয়ে আনৰ জীৱনত জ্ঞাত বা অজ্ঞাতভাৱে হʼলেও ধনাত্মক প্ৰভাৱ বিস্তাৰ কৰিব পাৰে। 

দেউতাই কৈছিল : "সফল হʼবলৈ জীৱনত এটা লক্ষ্য থকাটো অনিবাৰ্য্য। লক্ষ্য নোহোৱাকৈ সফলতাৰ কথা চিন্তা কৰাতো অবান্তৰ। আনহাতে লক্ষ্যত উপনীত হ'বলৈ লাগিব ঐকান্তিক চেষ্টা। জীৱনত যদি কোনো লক্ষ্যই নাথাকে তেন্তে সেই জীৱন এক দুখজনক অপব্যয় মাথোন……।"

এৰা, দেউতাই থিকেই কৈছিল। লক্ষ্য থিৰ কৰি লৈছিলোঁ। হয়তো চেষ্টাত কোনো ক্ৰুটি ৰৈ গ'ল। যিকোনো ক্ষেত্ৰতে লক্ষ্য সদায়েই প্ৰত্যাহ্বাণপূৰ্ণ। এই প্ৰত্যাহ্বাণে মানুহৰ আভ্যন্তৰীণ শক্তিক জাগৃত কৰি তেওঁক শক্তিমন্ত কৰি তুলিব পাৰিব লাগিব। হয়তো প্ৰত্যাহ্বাণৰ সন্মূখত মই হাৰি গ'লো। সম্ভাৱনাৰ মৰীচিকাৰ পিছত দৌৰি দৌৰি মই যেন পথভ্ৰষ্ট হ'লো। দেউতাই সাৱধানত বাণীত কোৱাৰ দৰেই জীৱনটো কিজানি দুখজনক অপব্যয়লৈ পৰ্যবেশিত হ'ল।

কেতিয়াবা নিজকে সান্তনা দিওঁ যে মই জীৱনৰ লক্ষ্য বুলি দৰাচলতে মোৰ আকাংক্ষা বোৰকেই থিৰ কৰি লৈছিলোঁ আৰু জীৱনকালত সেই আকাংক্ষা বোৰকেই পূৰ্ণ কৰিব খুজিছিলোঁ। মোৰ অপৰিপক্ক শৈশৱকালৰ সেই আকাংক্ষা সমূহকেই জীৱনৰ লক্ষ্য হিচাপে থিৰ কৰি লোৱাতোৱেই মোৰ জীৱনৰ সবাতোকৈ ডাঙৰ ভুল আছিল। 

কোনোবা এজনে কৈছিল সফলতা অথবা বিফলতা বিচাৰ কৰিবলৈ সময় নথকাটোৱেই হ’ল মানুহৰ জীৱনৰ সফলতা৷ পোৱা-নোপোৱাৰ হিচাপবোৰ কৰি নেথাকি কাম কৰি আগুৱাই যাব পৰাতোৱেই জীৱনৰ প্ৰকৃত সফলতা৷ মই জানো - দৰচলতে মই নিজকে ফাঁকি দি সান্তনা লভাৰ প্ৰয়াস কৰিছোঁ। তাৰ প্ৰধান কাৰণ হ'ল জীৱনত সফলতাৰ সলনি কেৱল বিফলতাৰ সতেহে মই মোকাবিলা কৰি আহিছোঁ অহৰহ। মই জানো যে যিকোনো কামৰ আৰম্ভণিতেই ব্যর্থতা অহাতো খুবেই স্বাভাবিক। জীৱনটো যেনেকৈ পুষ্পশয্যা নহয় তেনেকৈ জীৱনত সফলতা লাভৰো কোনো চমু পথ নাই। মোৰ জীৱনৰ দীঘলীয়া বিফলতাৰ তালিকাখনে অৱশ্যেই মোক জোকাৰি যায়। সঘনে মোক ব্যতিব্যস্ত কৰি ৰাখে। তেনে কঠিনতম সময়বোৰত মোৰ দুচকুত ভাঁহি উঠে প্ৰতিজন শুভাকাংক্ষীৰ ছৱি যিসকলে মোক "মানুহ" হিচাবে গঢ় দিবলৈ অহৰহ চেষ্টা কৰিছিল। শৈশৱৰ পৰা সদায়েই মোক সফল হিচাবে গঢ় দিবলৈ চেষ্টা কৰি অহা মোৰ শিক্ষাগুৰু সকলৰ ঐকান্তিক প্ৰচেষ্টাবোৰ, দেউতাৰ চকুৰ আশাভৰা আকুল চাঁৱনিটো, আইতাৰ সাধুকথাবোৰ অথবা মাৰ হাতৰ সেই ঐশ্বৰীক পৰশত লাগি থকা প্ৰেৰণাময় আশীষবোৰৰ ওচৰত আজি মই কিদৰে ক্ষমা খোজো বাৰু ?

My Experience with WhatsApp Groups

They're the WhatsApp groups that have given me trauma. May be, in the middle of the night or early part of the morning, it is really irritating when you have too many messages coming up all the time. Frequent disturbances of the WhatsApp groups have compelled me to think - The olden days were the golden days with no WhatsApp woes. Chatting about something irrelevant is a common problem in most of the WhatsApp Groups. In recent time, I had blocked half my contact list in WhatsApp. But the rest, I simply cannot block because I have to deal with them in other aspects of life and communication. So, I need to keep those channels open. However, I have edited my WhatsApp privacy settings for security reasons.

I remember the days of "Pen Friends" Where we waited for weeks to hear back from a friend in New Delhi or Pune. I still remember booking "Trunk Calls" to talk to my father and waiting for hours to say “Hello". During that time our phones didn't have the STD and ISD service. However, my appeal for you is not to get me wrong. I’m a strong believer in technology and understand that internet has made the world a global village and a better place to live in. But who cares ! Nowadays, most of the WhatsApp groups are spreading misinformation ignoring the main motto of the WhatsApp Groups. This makes me to feel like praying God to save me from this hell of WhatsApp Groups. 

So far I have encountered with many different types of Group Members in the different WhatsApp Groups. Some of them are like.... 

1) THE INFORMANT : They provide the WhatsApp Group with all the latest news which either you have already read in the news papers or have seen on the television. Sometimes they will provide you some "news" based on false ideas in a brainstorming way. I don't know how he gets those information, because usually he just sits there and doesn't move around at all to validate the authenticity of the information he provided. 

2) THE THERAPIST : This person is too willing to offer you their expertise on what people should do with their lives. He would probably advise me that I should wear black shorts instead of blue. Unless you are a qualified psychotherapist or fancy designer, please stop plaguing the group with your nonsense. 

3) THE MEME SPAMMERS : They will flood the entire WhatsApp Group chat with memes. Other the poor members in the group chat have no choice of their own and  will only see your photos, memes and smileys. 

4) OVERENTHUSIASTIC REPLIER : This person replies to every single post or comment in the group chat. May be it relevant to him or not,  it doesn't matter. This person is probably essential why the WhatsApp has given us the “Mute Conversation” option was implemented for WhatsApp Group Chats. 

5) THE QUIET MEMBER : This is the person who never replies to your chat. You ask him for some advice or help, he will just "see" the message and will ignore you for sure.

বিখ্যাত লোকৰ অখ্যাত কথা

বিশ্ববিখ্যাত জ্যোতির্বিজ্ঞানী কার্ল ছেগান সৰুৰে পৰাই গ্রহ, নক্ষত্র আদিৰ প্রতি কৌতূহলী আছিল। এদিন শিশু কাৰ্ল ছেগান স্থানীয় এটা লাইব্রেৰীলৈ গ'ল। উদ্দেশ্য আছিল নক্ষত্ৰক বিষয়বস্তু হিচাবে লৈ লিখা কোনো বিজ্ঞান বিষয়ক কিতাপ সংগ্ৰহ কৰা। লাইব্ৰেৰীয়ান জনক উদ্দেশ্যি তেওঁ ক'লে : Excuse me sir!  Do you have any book containing information about the stars?

মিঠা হাঁহি এটা ওঠত সানি  লাইব্রেৰীয়ানজনে এখন কিতাপ কাৰ্ল ছেগানৰ হাতত তুলি দিলে। পৰম আনন্দেৰে কিতাপখন লৈ ছেগান ঘৰ পালেগৈ। আজৰি পৰত কিতাপখন পঢ়িবলৈ লৈ কাৰ্ল ছেগানে দেখিলে যে কিতাপখন দৰাচলতে সেই সময়ৰ হলিউডৰ Film Star সকলৰ এখন জীৱনী গ্রন্থহে !

ভিন্নগ্ৰহৰ প্ৰাণী, বৰিস্কা ইত্যাদি

২৩ বছৰীয়া এজন ৰাচিয়ান জাতিস্মৰ বালক। নাম ব'ৰিস্কা কিপ্রিয়ানোভিচ। তেওঁ দাবী কৰিছে যে তেওঁ প্ৰকৃততে মঙ্গল গ্রহৰ বাসিন্দা। ২০০৮ চনত মুক্তি লাভ কৰা ''বৰিস্কা : দ্যা ইণ্ডিগো বয় ফ্রম মাৰ্চ'' নামৰ এখন তথ্যচিত্ৰৰ মাধ্যমত বৰিস্কাৰ ঘটনাটো প্রথমবাৰলৈ বিশ্ববাসীৰ সন্মুখত উপস্থাপন হয়। চৌদিশে হৈ চৈ লাগিল। তাৰমানে বৰিস্কা কি সঁচাকৈয়ে এজন ভিন্নগ্ৰহৰ প্ৰাণী, এজন এলিয়েন? 

এলিয়েন (Aliens) বুলিলে আমি ভিন্ন এখন মহাজগতৰ বা অন্য কোনো গ্ৰহৰ প্রাণী বুলিয়েই বুজো। অনেকেই ভিনগ্রহৰ প্রাণী বুলিলে কিন্তু মানুহৰ আকৃতিৰ প্রাণী বুলিয়েই ধাৰণা কৰিলেও এইবোৰ যিকোনো আকৃতিৰ প্রাণী বা উদ্ভিদ হ'ব পাৰে। ভিন্ন জগতৰ প্ৰাণীবোৰ একোটা সূক্ষ্ম অনুজীৱও হ'ব পাৰে অথবা সেইবোৰ আমাৰ দৰে কাৰ্বনযুক্ত জৈৱযৌগৰে গঠিত নহৈ ছিলিকন জাতীয় পদাৰ্থৰে তৈয়াৰী জীৱও হ'ব পাৰে। তাতোকৈ ডাঙৰ কথাটো হ'ল এই প্ৰাণীবোৰক জীৱন ধাৰণৰ বাবে অক্সিজেন বা পানীৰ প্ৰয়োজন নহ'বও পাৰে। 

যিশুখ্রীষ্টৰ জন্মৰ প্ৰায় ছয়শ বছৰ আগতে দাৰ্শনিক তথা গণিতজ্ঞ থেলচে (Thales) সর্বপ্রথমে বহিঃবিশ্বৰ গ্রহৰ বুকুত প্রাণৰ ধাৰণাৰটো পোষণ কৰিছিল। তেওঁৰ মতে দৃশ্যমান গ্রহ সমূহৰ উপৰিও অন্য কোনো জীৱন বহুল জগত এখন নিশ্চয় আছে। দাৰ্শনিক পুটার্চৰ মতে জোনবাইৰ দেশ স্বর্গৰ দেৱতা সকলৰ আবাস ভূমি! অনুৰূপভাবে মধ্যযুগৰ জ্যোতির্বিদ সকলেও পৃথিৱীৰ উপৰিও অন্যান্য গ্রহত জীৱনৰ কল্পনা কৰি সেই কল্পিত জগতৰ লগত যোগাযোগ স্থাপনৰ নিৰন্তৰ প্রয়াস কৰিছিল।

বিখ্যাত গণিতজ্ঞ গাউচে চাইবেৰীয়াৰ ঘন অৰণ্যত বৃক্ষৰ সহায়ত এটি অতিকায় ত্রিকোণীয় আকৃতি তৈয়াৰ কৰি অন্য গ্রহৰ অধিবাসী সকলক আকৃষ্ট কৰাৰ বাবে আঁচনি প্ৰস্তুত কৰিছিল। জে. জে. ভন লিট্রোৱে আকৌ চাহাৰা মৰুভূমিত জ্যামিতীয় পদ্ধতি অনুসৰণ কৰি সুবৃহৎ আকৃতিৰ নলা তৈয়াৰ কৰি তাত নিশা ডাঙৰ জুই জ্বলাই আন গ্ৰহৰ প্ৰাণীলৈ সংকেত প্ৰেৰণ কৰাৰ প্ৰস্তাৱ দাঙি ধৰিছিল। একেদৰে দিনৰ বেলিকা অতিকায় অৱতল দাপোন ব্যৱহাৰ কৰি সূৰ্যৰ ৰশ্মি চৌদিশে প্ৰতিফলিত কৰি বহিঃগ্ৰহৰ প্ৰাণীৰ লগত সংযোগ স্থাপন কৰাৰ প্ৰচেষ্টাও চলিছিল প্ৰায় পাঁচশ বছৰ আগলৈকে। এনেদৰেই প্রাচীন আৰু মধ্যযুগীয় দার্শনিক সকলে বহিঃজগতৰ লগত সংযোগ স্থাপনৰ একানপতীয়া প্রচেষ্টা কৰিছিল।

ইয়াৰ পিছতেই আধুনিক যুগত ভিনগ্রহৰ প্রাণীৰ সন্ধানত নামি পৰে আধুনিক বিজ্ঞানৰ মনীষী সকল। পৃথিৱীৰ পৰা মহাকাশলৈ আৰম্ভ কৰা হয় বিভিন্ন অভিযান। এইবোৰৰ ভিতৰত উল্লেখযোগ্য হ'ল 1960 চনত স্থাপন হোৱা SETI বা Search for Extraterrestrial Intelligence নামৰ প্ৰতিষ্ঠানটো। SETIৰ প্রতিষ্ঠাপক হ'ল প্ৰখ্যাত জ্যোতির্বিজ্ঞানী ফ্রাঙ্ক ড্রেক। এই প্ৰতিষ্ঠানৰ বিজ্ঞানী সকলে বেতাঁৰ তৰঙ্গ ব্যবহাৰ কৰি পৃথিৱীৰ পৰাই ভিনগ্রহৰ প্রাণীৰ সন্ধান কৰে। বর্তমান পৃথিৱীৰ কেইবাখনো দেশত SETIৰ কার্যক্রমনিকা পৰিচালিত হৈ আছে। ভিনগ্রহৰ প্রাণী সম্পর্কে গাণিতিক, যুক্তিগত অথবা বিশ্বাসগত- কাৰণ যিয়েই নহওক কিয়, গৱেষক সকল সদায়েই আকৰ্ষিত হৈ আহিছে বহিঃজগতত প্রাণৰ অস্তিত্ব সম্বন্ধে।

NASAৰ বিজ্ঞানী সকলেও বহিঃবিশ্বত প্ৰাণৰ সন্ধান অব্যাহত ৰাখি জোনবাইৰ উপৰিও মংগল, বৃহস্পতি, শনি গ্ৰহৰ লগতে বৃহস্পতি আৰু শনিৰ উপগ্ৰহবোৰতো বিভিন্ন অভিযান চলাইছে। কিন্তু দুখৰ বিষয় এই যে এতিয়ালৈকে এই অভিযান সমূহে আমালৈ কঢ়িয়াই আনিব পৰা নাই বহিঃবিশ্বৰ প্ৰাণৰ বতৰা। তথাপিও যেন ক্লান্ত নহয় আমাৰ বিজ্ঞানী সকল! বিজ্ঞানী সকলে বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ বিভিন্ন গ্ৰহ- উপগ্ৰহ সমূহত ইতিমধ্যে জীৱনৰ বাবে প্ৰয়োজনীয় বাতাবৰণৰ সম্ভেদ পাইছে আৰু ইয়াৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি তেখেতসকলে বহিঃবিশ্বত জীৱনৰ সম্ভাৱনাৰ কথা অস্বীকাৰ কৰা নাই। ব্ৰহ্মাণ্ডৰ বিশালতাৰ মাজত জীৱন বিচাৰিহে পোৱা নাই। এইটো সত্য যে বিচাৰি নোপোৱা মানেই জীৱনৰ অনুপস্থিতি নুবুজায়। বিজ্ঞানী স্টিফেন হকিঙেও বহিঃবিশ্বত জীৱন আছে বুলিয়েই বিশ্বাস কৰি আহিছে।

সৌৰজগতৰ বাহিৰত কোনো তাৰকাৰ চৌদিশে পৰিভ্ৰমণ কৰি ফুৰা অগণন বাসোপযোগী গ্ৰহৰ সন্ধান কৰি বৰ্তমান বিজ্ঞানীসকল ব্যস্ত এই গ্ৰহবোৰত প্ৰাণৰ স্পন্দন বিচাৰি। বিজ্ঞানী সকল উৎসাহী। তেওঁলোকৰ মতে এই বিশাল বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ বুকুত ক'ৰবাত নহয় ক'ৰবাত লুকাই আছে জীৱনৰ অস্তিত্ব। 

পুনৰ উভটি আহিছো ২৩ বছৰীয়া ৰাছিয়ান যুৱক বৰিস্কাৰ কাহিনীটোলৈ। ২০০৮ চনত মুক্তি লাভ কৰা ''বৰিস্কা : দ্যা ইণ্ডিগো বয় ফ্রম মাৰ্চ'' নামৰ এখন তথ্যচিত্ৰখনে সমগ্ৰ বিশ্বতেই তোলপাৰ সৃষ্টি কৰাৰ সময়তে সংবাদ মাধ্যম, টেলিভিছন, বিভিন্ন পত্ৰিকাবোৰৰ লগতে বিজ্ঞান সমাজো বৰিস্কাক লৈ ব্যস্ত হৈ পৰিল। পিছে, কোন এই বৰিস্কা? 

১৯৯৬ চনত ৰাচিয়াৰ ভ'লগ্র'গ্রাড অঞ্চলৰ ভ্লযাই চহৰত বৰিস্কাৰ জন্ম। পৰিয়ালটোৰ পাঁচ গৰাকী ভাই ভনীৰ মাজত বৰিস্কা যেন কিছু ব্যতিক্রম। বৰিস্কাৰ মাতৃ পেশাত এগৰাকী় চিকিৎসক। তেওঁ বৰিস্কাৰ জন্ম মূহুৰ্তৰ ঘটনা সম্পর্কে বৰ্ণনা কৰি কৈছে, "বৰিস্কাৰ জন্ম ইমানেই এক দ্রুত প্ৰক্ৰিয়া আছিল যে মই কোনো প্রসৱ বেদনাই অনুভৱ নকৰিলোঁ। নাৰ্চে যেতিয়া শিশুটি মোৰ আগত দাঙি ধৰিছিল, তেতিয়া দেখিছিলোঁ যে বৰিস্কাই মোৰ পিনে এক পৰিপূর্ণ দৃষ্টিৰে চাই আছিল। এজন শিশুৰোগ বিশেষজ্ঞ হিচাবে মই ভালদৰেই জানো যে নবজাতক এজনে কেতিয়াও কোনো বস্তুৰ দিশে একে দৃষ্টিৰে এনেদৰে চাই থাকিব নোৱাৰে।"

হস্পিতালৰ পৰা ঘৰলৈ অহাৰ পিছত নৱজাতক বৰিস্কাৰ ধৰন-কৰণত অস্বাভাৱিকতা বৃদ্ধি হ'বলৈ ধৰিলে। মাত্র ১৫ দিন পাৰ হোৱাৰ পিছতেই বৰিস্কাই মাকৰ হাত বা আঙুলিত দৃঢ় ভাবে ধৰিব পৰা হৈছিল। সাধাৰণতে বৰিস্কাই নেকান্দিছিল, আনকি তাৰ দেহত কোনো ৰোগেও আক্ৰমণ কৰা নাছিল। মাত্র ৮ মাহ বয়সতেই বৰিস্কাই স্বাভাবিক মানুহৰ দৰেই কথা ক'ব পৰা হৈছিল। ২ বছৰীয়া জন্মদিনৰ থিক পিছতেই বৰিস্কাই ৰঙচুৱা, নীলা আৰু বেগুনীয়া ৰঙৰ সংমিশ্রণত এনে কিছুমান অদ্ভুত ছবি আঁকিবলৈ আৰম্ভ কৰে যে সেইবোৰ দেখিলে এনে লাগে যেন কোনো পৰিপক্ক চিত্ৰশিল্পীয়ে হে ছবিবোৰ আঁকি থৈ গ'লহি চিত্ৰপটত। পিতৃ মাতৃ কিছু আচৰিত হ'ল। এইবাৰ  তেওঁলোকে বৰিস্কাক লৈ গ'ল  চাইক'লজিষ্টৰ ওচৰলৈ। চাইক'লজিষ্টৰ মতে এয়া অস্বাভাৱিক নহয়। শিশুটিয়ে খুব সম্ভব তাৰ আশে পাশে যাক দেখিছে তেওঁ তাকেই আঁকিছে।

সময় বাগৰি আৰু এবছৰ পাৰ হ'ল। বৰিস্কাৰ বয়স ৩ বছৰ হোৱাৰ লগে লগে এইবাৰ বৰিস্কাই পিতৃ-মাতৃৰ আগত বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডৰ কাহিনী ক'বলৈ আৰম্ভ কৰে। আচৰিত ভাবে বৰিস্কাই ক'ব পাৰিছিল আকাশত দেখা পোৱা অগণন গ্রহ নক্ষত্ৰৰ লগতে সৌৰজগতৰ গ্ৰহবোৰৰ প্ৰায় কেইটা উপগ্রহৰ নাম, গেলাক্সীৰ নাম আৰু অন্যান্য। ''বৰিস্কা : দ্যা ইণ্ডিগো বয় ফ্রম মাৰ্চ" নামৰ তথ্যচিত্ৰখনত বৰিস্কাৰ পিতৃ মাতৃয়ে উল্ল্যেখ কৰিছে যে : "আমি প্রথমে খাইছিলোঁ। বৰিস্কাই কোৱা গ্ৰহ নক্ষত্ৰ আদিৰ কথাবোৰৰ সত্যতা নিৰ্ণয় কৰিবলৈ আমি নিজে জোতির্বিজ্ঞানৰ কিতাপ সংগ্ৰহ কৰি সেইবোৰ অধ্যয়ণ কৰি পালো যে বৰিস্কাই দিয়া তথ্যবোৰ ১০০ শতাংশই শুদ্ধ।" 

২০০৪ চনত বৰিস্কাৰ কথা প্রথমবাৰলৈ ৰাচিয়াৰ বিজ্ঞানীসকলৰ কাণত পৰে। "ৰাচিয়ান একাডেমী অফ চায়েন্স"ৰ অধীনস্থ "ইনষ্টিটিউট অফ আর্থচ মেগেনটিসম এণ্ড ৰেডিঅ ৱেভচ"ৰ বিশেষজ্ঞ বিজ্ঞানীসকলৰ এটি দলে বৰিস্কাক সাক্ষাৎ কৰি তেওঁৰ পেৰানৰ্মেল ধৰন-কৰণ সমূহ তন্ন তন্নকৈ অধ্যয়ন কৰি ৰায় দিয়ে যে বৰিস্কা দৰাচলতে অসম্ভৱ বুদ্ধিমত্তাৰ অধিকাৰী এজন শিশু। এই সম্পর্কত বিজ্ঞানীৰ দলটোৰ এজন সদস্য প্ৰফেচাৰ ভ্লাডিনাভ লিউগোভেনকোৱে কয় যে, "এটা থিয়ৰী আছে যাৰ মতে মানুহৰ দুই ধৰণৰ মেমৰী বা স্মৃতি আছে। সেয়া হ'ল ৱৰ্কিং মেমৰী আৰু ৰিমোট মেমৰী। মানুহৰ মগজুৰ সবাতোকৈ উল্লেখযোগ্য ক্ষমতা হ'ল অভ্যন্তৰীণ ভাবে অথবা বাহ্যিক ভাবে আর্জিত কোনো অভিজ্ঞতা, আবেগ বা চিন্তা ভাবনাবোৰক এক তথ্য কেন্দ্রত জমা কৰি ৰাখিব পাৰে। বেছিভাগ মানুহৰ ক্ষেত্ৰত এই তথ্যবোৰ মগজুৰ কৌটি কৌটি নিউৰণৰ মাজত হেৰাই যায়। কেতিয়াবাহে এনে দুই এজন লোক পোৱাটো সম্ভৱ হয়, যিসকলে এই পুৰণি তথ্য সমূহ মগজুৰ পৰা পুনৰোদ্ধাৰ কৰিব পাৰে। বৰিস্কা তেওঁলোকৰ মাজৰেই এজন"।

বৰিস্কা এতিয়া এজন ২৩ বছৰীয়া যুৱক। জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান বিষয়ত তেওঁৰ জ্ঞানো অপৰিসীম। বিগত ২০১৫ চনত বৰিস্কাই সমগ্ৰ বিশ্বৰে মনোযোগ আকৰ্ষণ কৰিছে। কাৰণ তেওঁ কৈছে যে প্ৰকৃততে তেওঁ হেনো মংগল গ্ৰহৰ বাসিন্দা। তেওঁৰ মতে মংগল গ্ৰহৰ বুকুত এতিয়াও উন্নত মানৰ জীৱন আছে। ভয়ানক ৰসায়নিক যুদ্ধৰ কবলত পৰি মংগল গ্ৰহৰ পৰিবেশ বিনস্ত হোৱাত মংগলৰ শতকৰা ৯০ ভাগ জীৱনৰ বিলুপ্তি ঘটিলেও বৰ্তমানেও মংগল গ্ৰহৰ মাটিৰ তলত জীয়াই আছে বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰ দিশত পাৰ্গত জীৱকুল। তেওঁৰ মতে মংগল গ্ৰহৰ জীৱই বায়ুমণ্ডলৰ কাৰ্বন ডাইঅক্সাইদৰ সহায়তেই শ্বাস কাৰ্য সম্পাদন কৰে। এই জীৱবোৰ পৃথিৱীৰ মানুহতকৈ আকাৰত ওখ আৰু শক্তিশালী। মংগলৰ জীৱবোৰৰ বৃদ্ধি আৰু বিকাশ জীৱটোৰ ৩৫ বছৰলৈ হয় আৰু তাৰপিছত তেওঁলোকৰ কোনো পৰিবৰ্তন নহয়। তেওঁলোক প্ৰযুক্তিৰ দিশত ইমানেই আগবঢ়া যে পৃথিৱীবাসীৰ অজ্ঞাতে ইতিপূৰ্বে একাধিকবাৰ তেওঁলোক পৃথিৱীলৈ আহিছে আৰু পৃথিৱীৰ মানুহৰ মাজত এতিয়াও বহুকেইজন মংগল গ্ৰহৰ বাসিন্দা আছে !!

বৰিস্কাই জনাইছে যে পূর্বে তেওঁ নিজেও মংগল গ্ৰহৰ এজন মহাকাশচাৰী পাইলট আছিল। সেই সময়ত তেওঁ নিজেও পৃথিবীলৈ আহি যাৱতীয় কাম কাজবোৰ সম্পন্ন কৰি সুকলমে ঘূৰি গৈছিল। কিন্তু বিগত ১৯৯৬ চনত তেওঁ অন্তিম বাৰলৈ যেতিয়া পৃথিৱীলৈ আহিছিল, তেতিয়া তেওঁ এক দুৰ্ঘটনাত  পতিত হৈ মৃত্যুমুখত পৰে। আৰু তাৰপিছত তেওঁ ৰাচিয়াত বৰিস্কা হিচাবে জন্মগ্ৰহন কৰে।

জীৱিত কালত চাৰ ষ্টিফেন হকিঙেও বৰিস্কাৰ প্রতিভাৰ বিষয়ে অৱগত হৈছিল। বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড সম্বন্ধে বৰিস্কাৰ জ্ঞানৰ প্রশংসাও কৰি গৈছে হকিঙে। তেখেতে কৈছিল, "বৰিস্কা মংগল গ্রহৰ বাসিন্দা নে পৃথিবীৰ বাসিন্দা, সেইটো ডাঙৰ কথা নহয়। কিন্তু বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ড সম্পৰ্কে তেওঁৰ যি জ্ঞান সেইটোহে গুৰুত্বপূৰ্ণ বিষয়। সাম্প্ৰতিক সময়চোৱাত বৰিস্কা নাছাকে আদি কৰি বিশ্বৰ বিভিন্ন বিজ্ঞান মহলত এক বহুল ভাবে চৰ্চিত নাম। বিজ্ঞানীসকলেও বৰিস্কাক লৈ বিভিন্ন গৱেষণা চলাই আছে। বৰিস্কাৰ তথ্যসমূহ বা মংগল গ্ৰহৰ বাসিন্দা বুলি তেওঁ দাবী কৰা ধৰণেই কথাটোৰ যুক্তিযুক্ততাৰ সন্দৰ্ভত এতিয়ালৈ বিজ্ঞানীসকলে কোনো মত পোষণ কৰা নাই। সমগ্ৰ বিশ্বৰ অগণন জনতাই এতিয়া অপেক্ষা কৰি আছে বিজ্ঞানী সকলৰ মুখলৈ চাই। হয়তো অচিৰেই আমি গ'ম পাম যে বৰিস্কা সঁচাকৈয়ে এলিয়েন নেকি? নে বৰিস্কা নিজেই এজন মানুহক বিভ্ৰান্ত কৰিব পৰা এক মনে সজা কাহিনীৰ এক কাল্পনিক চৰিত্ৰ !!!

বহিঃবিশ্বত প্ৰাণৰ অস্তিত্ব সম্বন্ধ আমিও অতি উৎসাহী। মোৰ দৰেই আপোনাৰ মনলৈও এই প্ৰশ্নটো নাহেনে বাৰু - আমি এই বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডত সঁচাকৈয়ে অকলশৰীয়া নে ? হয়তো এদিন সময়ে প্ৰকৃত সত্যৰ সম্ভেদ নিশ্চয় দিব।

(৩য় বৰপেটা গ্ৰন্থ উৎসৱ, ২০২০ৰ স্মৃতিগ্ৰন্থ "হাৰিজান"ত প্ৰকাশিত। -প্ৰণৱজ্যোতি দাস, টংলা)

https://youtu.be/gBrBArneAuA

বিৱর্ণ বিন্দুসদৃশ নীলা ৰঙৰ গ্ৰহটো

নাছাই উক্ষেপণ কৰা ভয়েজাৰ-১ মহাকাশযানখন ১৯৯০ চনৰ ১৪ ফেব্ৰুৱাৰীৰ দিনা যেতিয়া ঘণ্টাত ৬২,১৪০ কিঃমিঃ বেগত সৌৰজগতৰ সীমনা এৰি আন্তঃনাক্ষত্রিক শূণ্যতাৰ মাজত প্রৱেশ কৰিবলৈ ওলাল, ঠিক সেই সময়তেই প্ৰসিদ্ধ জ্যোতির্বিজ্ঞানী কার্ল সেগানে নাছাৰ বিজ্ঞানীসকলক উদ্দেশ্যি ভয়েজাৰ-১ক মাত্ৰ শেষ এবাৰৰ বাবে পৃথিবীৰ দিশলৈ ঘূৰাই পৃথিৱীক অন্তিম দৰ্শণ কৰোৱাৰ ব্যৱস্থা কৰিবলৈ অনুৰোধ জনাইছিল। নাছাই তেওঁৰ অনুৰোধ ৰক্ষা কৰি ভয়েজাৰ-১ক মাত্র এবাৰৰ বাবে পৃথিৱীৰ দিশলৈ উভতি চোৱাৰ ব্যৱস্থা কৰি দিয়াত ভয়েজাৰে ৬০০ কৌটি কিঃমিঃ দূৰৰ সৌৰজগতৰ শেষ সীমনাৰ পৰা পৃথিৱীৰ এখন ছৱি তোলে আৰু তাৰপিছতেই সৌৰজগতৰ সীমাৰেখা অতিক্ৰম কৰি মানুহৰ দ্বাৰা নিৰ্মিত সৰ্বপ্ৰথম কোনো বস্তু হিচাবে আন্তঃনাক্ষত্রিক শূণ্যতাৰ মাজলৈ গুছি যায়। সৌৰজগতৰ শেষ সীমনাৰ সেই ৬০০ কৌটি কিমি দূৰৰ পৰা পৃথিৱীখন এটা বিৱর্ণ বিন্দু সদৃশ নীলা ৰঙৰ গ্ৰহ যেন লগা হৈছিল। কাৰ্ল সেগানৰ ভাষাত সেই বিখ্যাত ছৱিখনৰ নাম (Pale Blue Dot) "পেল ব্লু ডট" বা বিৱৰ্ণ নীলা বিন্দু।

"পেল ব্লু ডট" ছবিখন যিজনে দেখিছে তেওঁ জানে সুবিশাল গাঢ় অন্ধকাৰৰ মাজত কেইটিমান অনুজ্জ্বল পোহৰৰ ৰেখা আৰু তাৰ মাজত অস্পষ্ট, মলিন এটা ঈষৎ নীলা ৰঙৰ "বিন্দু"। সেই বিৱৰ্ণ বিন্দুটোৱেই ৭৫৩ কৌটি মানুহ আৰু অন্যান্য জীৱকুলে বসবাস কৰা আমাৰ এই মৰমৰ পৃথিবীখন। এই ছবিখনে মানৱ সভ্যতাক পৰিষ্কাৰকৈ বুজাই  দিছে যে সুবিশাল এই মহাজাগতিক পৰিমণ্ডলত মানুহৰ অৱস্থান অতি নগণ্য, তেনেই তুচ্ছ। তথাপিও, মৃত নক্ষত্রৰ অস্থিভষ্মৰ পৰা জন্ম হোৱা মানুহে জানিবলৈ আগ্ৰহ কৰে কিদৰেনো জন্ম হ'ল এই মহাবিশ্বৰ, কেনেকৈনো সংঘটিত হ'ল "বিগ বেং" নামৰ সেই  মহাবিষ্ফোৰণটো অথবা আছেনে কোনোবা অজানতিমুলুকৰ গ্ৰহ গ্ৰহান্তৰত মানুহ বা মানুহৰ দৰে আন কোনো জীৱিত প্ৰাণীৰ অৱস্থিতি ! পেল ব্লু ডট ছৱিখনে আনি দিয়া এনেবোৰ চিন্তাধাৰণাৰ আধাৰতেই মহাবিশ্বত মানবজাতিৰ ভৱিষ্যতক লৈ জ্যোতির্বিজ্ঞানী কার্ল সেগানে লিখি উলিয়াইছিল তেওঁৰ এখন প্ৰসিদ্ধ গ্ৰন্থ "Pale Blue Dot: A Vision of the Human Future in Space"

১৯৯০ চনত ভয়েজাৰে সৌৰজগতৰ শেষ সীমাত উপনীত হৈ আন্তঃনাক্ষত্রিক শূণ্যতাৰ দিশে পাখি মেলি দিয়াৰ পিছত ২০০৪ চনৰ ১৭ ডিচেম্বৰত ভয়েজাৰ-১ পৃথিৱীৰ পৰা ১৪৬০,০০,০০,০০০ কিমি দূৰৰ "হেলিওপজ" নামৰ এটা অঞ্চলত প্রৱেশ কৰে। ইয়াৰ পিছত ২০১২ চনৰ ২৫ আগষ্টত ভয়েজাৰে হেলিওপজ অতিক্রম কৰি অন্ধকাৰ আন্তঃনাক্ষত্রিক মহাশূণ্যতাৰ এখন অজান জগতত প্রৱেশ কৰে। উৎক্ষেপনৰ ৪২ বছৰ ৫ মাহ ২৩ দিন পিছত, অৰ্থাৎ ২০২০ চনৰ ২৯ ফেব্ৰুৱাৰীত ভয়েজাৰ-১ নামৰ মহাকাশ যানখনে পৃথিৱীৰ পৰা ২২২০,০০,০০,০০০ কিমি দুৰৰ মহাশূণ্যত অৱস্থান কৰিছে। নাছাৰ বিজ্ঞানীসকলৰ মতে ভয়েজাৰ-১ত সংলগ্ন বিদ্যুৎ উৎপাদক ৰেডিও আইছোটোপ জেনেৰটৰটো যদি সক্রিয় হৈ থাকে ভয়েজাৰৰ এই যাত্রা ২০২৫ চন পর্যন্ত অব্যাহত থাকিব। ভয়েজাৰে মানৱজাতিৰ মহাজাগতিক দৃষ্টিক সম্প্রসাৰিত কৰি আগুৱাই গৈ আছে।

১৯৭৭ চনৰ ৫ ছেপ্টেম্বৰত ভয়েজাৰ-১ উৎক্ষেপণ কৰা হৈছিল। ৭২২ কিলোগ্রাম ভৰৰ এই ৰোবটিক মহাকাশযানখনে সৌৰজগতৰ বাহিৰৰ অঞ্চল সমূহৰ ওপৰত বিভিন্ন গৱেষণা চলাই আহিছে।  ১৯৭৯ চনত বৃহস্পতি গ্রহ আৰু ১৯৮০ চনত শণি গ্রহৰ কাষেৰে পাৰ হৈ যাওঁতে এই মহাকাশ যানখনে বিভিন্ন তথ্যৰ যোগান ধৰিছে। ২০১৫ চনত ভয়েজাৰ-১ মহাকাশ যানখন সৌরজগতৰ শেষত নতুন এক স্তৰৰ সন্ধান পায়। পৃথিবীৰ পৰা প্রায় ১৭০০ কৌটি কিমি দূৰৰ এই স্তৰটোক নাছাৰ বিজ্ঞানী সকলে "চৌম্বকীয় বাট" নামেৰে নামাকৰণ কৰিছে। ২০১৬ চনৰ নভেম্বৰ মাহলৈ ভয়েজাৰ-১এ প্রায় ৩৯ বছৰ দুই মাহ ১৭ দিন ধৰি কেৱল আগবাঢ়ি গৈ আছে অজান এক প্ৰহেলিকাময় গভীৰ মহাশূণ্যৰ দিশে। তদুপৰি ভয়েজাৰে পৃথিবীৰ লগত নিৰৱচিন্ন ভাবে যোগাযোগ ৰক্ষা কৰি আহিছে। ভয়েজাৰ-১ৰ পৰা বর্তমান পৃথিবীলৈ খৱৰ আহি পাবলৈ সময় লাগে প্রায় ১৮ ঘণ্টা।

কার্ল সেগানে ১৯৯৪ চনত প্রকাশিত তেখেতৰ   "পেল ব্লু ডট প্লানেট: এ ভিছন অফ দ্য হিউমেন ফিউচাৰ ইন স্পেচ" শীৰ্ষক কিতাপখনত ৬০০ কৌটি কিলোমিটাৰ দূৰৰ পৰা তোলা বিন্দু সদৃশ পৃথিৱীৰ ছবিখন সম্পর্কে নানা ধৰণৰ ভাৱধাৰাক পৰিষ্কাৰ ৰূপত তুলি ধৰিছে। তেখেতৰ ভাষাত - "বিশাল দূৰত্বৰ পৰা পৃথিবীখনক এটা ক্ষূদ্ৰ বিন্দুতকৈ বেছি একো যেনেই নেলাগে। কিন্তু আমাৰ বাবে এই পৃথিৱীখন অনন্য। পৃথিৱীৰ লগতেই আমাৰ অস্তিত্বৰ প্ৰশ্নটোও জড়িত হৈ আছে। এইখন পৃথিবীকেই আমি ভাল পাইছো, আপোন কৰি লৈছোঁ অথবা মাতৃ বুলি শ্ৰদ্ধা কৰিছোঁ। এইখন পৃথিৱীৰ বুকুতেই আমি শইছৰ বীজ ৰোপন কৰি ভোক নিবাৰণ কৰিছোঁ আৰু জীৱন অতিবাহিত কৰিছোঁ। জীৱনৰ দুখ-কষ্ট, ধর্ম, আদর্শ, অর্থনীতি, ৰাজনীতিৰ পৰা আৰম্ভ কৰি সকলোবোৰেই চৰ্চা কৰিছোঁ এই পৃথিৱীৰ বুকুতেই। এইখন পৃথিৱীতেই আমি কোনোবাজনে লুণ্ঠনকাৰী আৰু আন কোনোবাজনে ধ্বংসকাৰী হৈ ভাওনাৰ বচন আওৰাইছোঁ, য'ত অহৰহ ৰজা আৰু প্রজা, ধনী আৰু দুখীয়াই নিজৰ নিজৰ জীৱন নাটৰ অভিনয় কৰি গৈছে অহৰহ। প্রেমিক-প্রেমিকা, পিতৃ-মাতৃ, ৰোগী-নিৰোগী আদি সকলো মানুহৰ জীয়া সপোনবোৰে বাস্তৱতাৰ বাট বিচাৰি এইখন পৃথিৱীতেই পথভ্ৰষ্ট হয় প্ৰতিদিনে। নিষ্পাপ শিশুৰ পৰা আৰম্ভ কৰি পৰিব্রাজক, নীতিবান শিক্ষক, দুর্নীতিৰ বোকাত পোঁত যোৱা ৰাজনীতিবিদ, শিল্পী, বিজ্ঞানী সকলোৱে মিলি জীৱন অতিবাহিত কৰা এই সুন্দৰ পৃথিৱীখন কিন্তু মহাবিশ্বৰ বুকুত ধূসৰ ধূলিকণা সদৃশ এটা সামান্য বিন্দু মাত্ৰ। ভাবিলে আচৰিত লাগে যে ক্ষুদ্র এই নীলা ৰঙৰ বিন্দু সদৃশ পৃথিৱীখনৰ ক্ষুদ্র একোটি অংশ জয় কৰি মহান সম্ৰাট হোৱাৰ আশাৰে কিমান যে সম্ৰাট আৰু সেনাপতিয়ে তেজৰ নৈত হাত ধুইছে ……!"

প্রেম, তেজস্ক্রিয়তা আৰু মেৰী কুৰী

পুনৰ নোবেল বঁটাৰ বাবে বিবেচিত হ'ল তেওঁ। কিন্তু আচৰ্যজনক ভাবে নোবেল কমিটিয়ে তেখেতক পত্ৰযোগে জনাই দিলে যে সন্মানীয় এই পুৰস্কাৰটো তেখেতে নিজে গ্ৰহন কৰিবলৈ ষ্টকহোমলৈ নহাই মঙ্গল। চিঠিৰ ভাষাত, "Please Don't Come to Stockholm…… !"

সেয়া ১৯১১ চন। ঘোষিত হৈছে নোবেল বঁটা বিজয়ী বিজ্ঞানীসকলৰ নাম। দ্বিতীয় বাৰৰ বাবে নোবেল বঁটাৰ বাবে মনোনীত হৈছে ফৰাছি বিজ্ঞানী মাৰিয়া স্ক্লডোস্কা কুৰীৰ নাম। নোবেল কমিটিৰ বৈঠক চলি আছে। কমিটিৰ কেইবাগৰাকী সদস্যৰ আপত্তি। মাত্র আঠ বছৰৰ ভিতৰত একেজন ব্যক্তিক দুবাৰ নোবেল বঁটা দিয়াৰ পক্ষপাতি নহয় তেওঁলোক। কিন্তু তেওঁলোকৰ আপত্তি নৰজিল। মেৰীৰ সপক্ষে যুক্তি অধিক মজবুত। ব্যক্তি নহয়, নোবেল বঁটা দিয়া হয় ব্যক্তি গৰাকীৰ কামক হে।

বঁটা বিতৰণৰ দিন কাষ চাপি অহাৰ লগে লগে চুইডেনৰ ষ্টকহোম চহৰত নোবেল কমিটিৰ বিষয়াবৰ্গৰ দিনে ৰাতিয়ে ব্যস্ততা বাঢ়ি আহিছে। ইতিহাসত প্ৰথম বাৰলৈ এগৰাকী বিজ্ঞানী দ্বিতীয়বাৰলৈ নোবেল বঁটাৰে সন্মানিত হৈছে। ১৯০৩ চনত ইতিমধ্যে তেজস্ক্ৰিয়তাৰ ওপৰত কৰা কামৰ বাবে তেওঁ ফিজিক্সৰ নোবেল বঁটা পাইছে। আৰু এইবাৰ মনোনীত হৈছে কেমিষ্ট্ৰিত। ৰেডিয়াম আৰু পোলোনিয়াম নামৰ দুটা তেজস্ক্ৰিয় মৌলৰ আৱিষ্কাৰৰ বাবে তেওঁক পুনৰ দ্বিতীয় বাৰলৈ নোবেল বঁটাৰে সন্মানিত কৰা হৈছে। মাত্র আঠ বছৰৰ ব্যৱধানত দুবাৰকৈ বিজ্ঞানৰ দুটা পৃথক বিষয়ত নোবেল বঁটাৰে বিভূষিত এই গৰাকী বিজ্ঞানীয়ে নোবেল কমিটিৰ মহাসমাৰোহত নোবেল বঁটাৰ লগতে ৰাজসিক অভ্যর্থনা পাব বুলি বিজ্ঞসকলে গুণাগঁঠা কৰি থাকোতেই বিজ্ঞানী মাৰিয়া স্ক্লডোস্কা কুৰীৰ হাতত পৰিলহি নোবেল কমিটিৰ সেই পত্ৰখন……"We beg you to stay in France; no one can calculate what might happen here. I hope therefore, that you will telegraph that you do not wish to accept the prize before the Langevin trial shows the accusations about you are absolutely without foundation. Please Don't Come to Stockholm !"

ফ্ৰান্সৰ মিডিয়াবোৰেও মেৰী কুৰীৰ নোবেল বঁটাৰ খৱৰটোত বিশেষ উৎসাহ দিয়া দেখা নগ'ল। কাৰণ তেওঁলোকৰ হাতত আছিল আন এটা "হট ষ্টৰী" আৰু সেয়া স্বামীহাৰা মেৰী কুৰীৰ "অবৈধ প্রেম কাহিনী"। 

১৯০৫ চনৰ কথা। মেৰীৰ স্বামী বিজ্ঞানী পিয়েৰী কুৰী অসুস্থ। হাড়ৰ বিষ। বেছি সময় ক'তোৱেই স্থিৰে থাকিব নোৱাৰে। দুয়োখন হাতত ঘাঁ। ঘাঁবোৰ নুশুকায়। পত্নী মেৰীও অসুস্থ। তেওঁৰ অসুখো প্রায় এক ধৰণৰ। আচলতে দুয়োজনেই গৱেষণাগাৰত তেজস্ক্রিয়তাৰ ওপৰত কৰি অহা পৰীক্ষা নিৰীক্ষাবোৰৰ বাবে বেয়াকৈ আক্ৰান্ত। পিয়েৰীয়ে কৈছিল যে তেওঁলোকে পৰীক্ষা কৰা ৰসায়নিক পদাৰ্থ ৰেডিয়ামৰ তেজস্ক্রিয়তা ইউৰেনিয়ামতকৈ বহু গুণ বেছি। অথচ পিয়েৰীয়ে ৰেডিয়ামৰ তেজস্ক্ৰিয়তাৰ প্ৰভাব থকা নিজৰ নোটবুকবোৰ লগতে লৈ ফুৰিছিল। এইক্ষেত্ৰত মেৰীও কম নাছিল। কোটৰ পকেটত ৰেডিয়াম যৌগৰে ভৰা টেষ্টটিউব লৈ ঘূৰি ফুৰিছিল তেওঁ। তদুপৰি নিশা শোৱাৰ আগে আগে বিছনাৰ কাষত কিছু পৰিমানৰ ৰেডিয়ামৰ যৌগ ৰাখি থয় যাতে যৌগটোৰ পৰা নিৰ্গত তেজস্ক্ৰিয় বিকিৰণে তেওঁৰ শোৱনি কোঠাটো পোহৰাই ৰাখে !

১৯০৬ চনত পিয়েৰী বেছিকৈ অসুস্থ হৈ পৰিছিল। তথাপিও নিতৌ তেওঁ আহে গৱেষণাগাৰলৈ। স্বামী-স্ত্ৰী দুয়ো নিৰবচিন্ন ভাৱে গৱেষণাত মগ্ন হয়। সিদিনা ১৯০৬ চনৰ ১৯ এপ্রিল। পিয়েৰী কুৰী  গৱেষণাগাৰৰ পৰা ঘৰলৈ যাবলৈ ওলাল। শৰীৰটোও বৰ দুৰ্বল। মেৰীক অলপ জিৰনিৰ প্ৰয়োজন বুলি কৈ পিয়েৰী ৰাষ্টালৈ ওলাই গ'লহে মাথোন……অকস্মাতে এখন ঘোৰাগাড়ীয়ে মহতিয়াই লৈ গ'ল পিয়ৰীক। থিতাতে মৃত্যুমুখত পৰে তেওঁ। গৱেষণাগাৰৰ চকীদাৰজনে দৌৰি আহি মেৰীক দুঃসংবাদটো দিলে। পাগলীৰ দৰে ৰাজপথলৈ দৌৰি গৈ পিয়েৰীৰ নিথৰ দেহটো সাৱটি লৈ কান্দিব ধৰিলে তেওঁ…।

স্বামী পিয়েৰী কুৰীৰ মৃত্যুৰ পিছত একেবাৰেই ভাঙি পৰিছিল মেৰী। অৱশ্যে কিছুদিন পিছত পদার্থ বিজ্ঞানী পল ল'জেভৰ লগত মেৰীৰ বন্ধুত্ব গঢ়ি উঠিছিল। পল ল'জেভ আছিল মেৰীৰ স্বামী পিয়েৰীৰ মৰমৰ ছাত্র। পল বিবাহিত আৰু সন্তানৰ পিতৃও। বয়সত তেওঁ মেৰীতকৈ পাঁচ বছৰমান সৰু। পল ল'জেভৰ সান্নিধ্যত যেন মেৰীয়ে পুনৰ জীৱনৰ মূল ধাৰালৈ উভতি আহিল ! সময় আগুৱাৰ লগে লগে দুই বিজ্ঞানীৰ বন্ধুত্বই প্রণয়ৰ ৰূপ ল'বলৈ আৰম্ভ কৰে।

মেৰীৰ কর্মক্ষেত্র Sorbonne Universityৰ সমীপতেই এটা ঘৰত ভাৰাতীয়া হিচাবে থাকিব লৈছিল পদাৰ্থ বিজ্ঞানী পল ল'জেভ। পৰিয়ালৰ পৰা আঁতৰত থকা নিসংগ পলৰ ভাৰা ঘৰলৈ আহি মাজে সময়ে মেৰীয়ে সময় কটাইছিলহি। মেৰীয়ে পললৈ কিছু চিঠিও লিখিছিল য'ত কিছুমান আবেগঘন অন্তৰঙ্গ বিষয়ে ঠাই পাইছিল। লাহে লাহে পলৰ স্ত্রী জেনিয়ে কথাবোৰ গম পালে।আনকি জেনিৰ হাতত মেৰীয়ে লিখা চিঠিবোৰো পৰিলহি। ক্রোধান্বিত জেনিয়ে মেৰীক যথেষ্ঠ ককৰ্থনা কৰাৰ উপৰিও হত্যা কৰাৰ ভাবুকিও প্ৰদান কৰিছিল। তাৰপিছত…… 

দুই বিজ্ঞানী পল আৰু মেৰীৰ প্ৰেম কাহিনী গোপন হৈ নাথাকিল। সকলোবোৰ তথ্য গৈ সংবাদ মাধ্যমৰ হাতত পৰিলহি। সংবাদ মাধ্যমেও ৰঙ সানি তিলটোকে তাল কৰি খবৰ কাগজত  "হট ষ্টৰী" প্ৰকাশ কৰাৰ প্ৰতিযোগিতাত নামি পৰিল। এখন সংবাদ পত্ৰই এখাপ আগুৱাই গৈ পলৰ স্ত্ৰী জেনিৰ সাক্ষাতকাৰৰ লগতে মেৰী কুৰীয়ে পললৈ লিখা এখন চিঠিও ছপা কৰিলে। ৰাজনৈতিক হাতোৰাত বন্দী খবৰ কাগজত বাতৰি ওলাল - মেৰী কুৰী ফৰাছী নাগৰিক নহয়, বৰং পোলেণ্ডৰ এগৰাকী বিদেশিনী, অহঙ্কাৰী নাৰী। আনকি মার্কিন খবৰ কাগজতো সাংবাদিক গুস্তেভো টেৰিয়ে মেৰীক আক্রমণ কৰি লিখিছিল - "আনৰ সংসাৰত জুই লগোৱা মেৰী কুৰী এগৰাকী নষ্ট নাৰী। পিয়েৰী কুৰী জীৱিত হৈ থকাৰেই পৰা মেৰী আৰু পলৰ মাজত অবৈধ সম্পৰ্ক আছিল। আৰু এই কথাবোৰ গম পাই পিয়েৰীয়ে আত্মহত্যা কৰে……!"

বাতৰি কাকতে যোগান ধৰা এই সস্তীয়া ইন্ধনবোৰে জনতাক উত্তেজিত কৰি তোলে। উত্তেজিত জনতাই মেৰী কুৰীৰ ঘৰৰ সন্মুখত বিক্ষোভ প্ৰদৰ্শন কৰাত লাগি গ'ল। বিভিন্ন স্ল'গান আৰু অশ্রাব্য গালি গালাজেৰে মেৰী আৰু তেওঁৰ কম বয়সীয়া সন্তান কেইটিৰ জীৱন একপ্ৰকাৰ দুৰ্বিসহ কৰি তুলিলে ফ্ৰান্সৰ জনতাই।

জেনিৰ পৰা পোৱা হত্যাৰ ভাবুকি, জনতাৰ বিক্ষোভ, ভয় আৰু হতাশাই মেৰী কুৰীক বিপর্যস্ত কৰি তুলিছিল। গৱেষণা, চাকৰি সকলো এৰি ফ্ৰান্স এৰি গুছি যোৱাৰ কথাই ভাবিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল মেৰীয়ে। তেনেতে বিজ্ঞানী পল ল'জেভে শক্তিশালী ভূমিকা গ্ৰহন কৰি সংবাদ মাধ্যমক মুকলি প্ৰত্যাহ্বান জনালে। আনকি তেওঁ কাকতৰ সাংবাদিক টেৰিক শাৰিৰীক ভাবে যুদ্ধলৈও আহ্বান কৰিলে। মুঠতে পৰিস্থিতি অতি স্পৰ্শকাতৰ হৈ পৰিছিল। এনেবোৰ পৰিস্থিতিৰ বাবে মেৰী কুৰীয়ে দ্বিতীয়বাৰৰ বাবে নোবেল পুৰস্কাৰ লাভ কৰাৰ অত্যন্ত গুৰুত্বপূৰ্ণ খবৰবোৰ বাতৰি কাকতত ছপাই নহ'ল। 

তেনে সময়তে ষ্টকহল্‌মৰ পৰা মেৰী কুৰীৰ হাতত পৰিলহি। চিঠিখনত লিখা আছিল যে নোবেল কমিটিয়ে মেৰী কুৰীৰ ব্যক্তিগত জীৱনৰ এই কথাবোৰ আগতে গম পালে তেওঁক দ্বিতীয়বাৰলৈ নোবেল পুৰস্কাৰ প্ৰদান নকৰিলেহেতেন। সেয়েহে ষ্টকহল্‌মৰ নোবেল বঁটা বিতৰণী অনুস্থানলৈ মেৰী কুৰীক নাহিবলৈ জনোৱা হৈছে।

হতাশাই  বিপর্যস্ত কৰি ৰখা মেৰী কুৰী এইবাৰ নোবেল কমিটিৰ ওপৰত ক্ষুব্ধ হৈ পৰিল। তেওঁ লগে লগেই চিঠিখনৰ উত্তৰত নোবেল কমিটিলৈ লিখিলে, "মহাশয়, এই নোবেল প্রাইজটো মোক দিয়া হৈছে পোলোনিয়াম আৰু ৰেডিয়াম আবিষ্কাৰৰ বাবে। আপোনালোকে নিশ্চয় এইটো জানে যে মোৰ গৱেষণা আৰু মোৰ ব্যক্তিগত জীৱনৰ মাজত কোনো সম্পর্ক নাই। মোৰ বিৰুদ্ধে কুৎসা ৰচনা কৰি মোৰ গৱেষণাৰ মূল্যায়নত প্ৰভাব পেলাবলৈ আপোনালোকে কৰা এই প্ৰচেষ্টা অতি নিন্দনীয় আৰু নীতিগত ভাবেই ষ্টকহল্‌মৰ নোবেল বঁটা বিতৰণী অনুস্থানলৈ মোক নেযাবলৈ আপোনালোকে যি আহ্বান জনাইছে তাক মই প্ৰত্যাখ্যান কৰিছোঁ আৰু যথা সময়ত মই অনুস্থানত উপস্থিত হৈ নিজ হাতেৰেই নোবেল বঁটাটো গ্ৰহন কৰিম।"

ষ্টকহল্‌মৰ নোবেল বঁটা বিতৰণী অনুস্থানলৈ মেৰী গৈছিল আৰু নিজ হাতেৰে দ্বিতীয় বাৰলৈ নোবেল বঁটাটোও গ্ৰহন কৰিছিল। তদুপৰি বঁটা হাতত লৈ তেখেতে দিয়া বক্তৃতাত স্পষ্টভাবে ব্যাখ্যা কৰিছিল  যে এই বঁটাটো জ্ঞান, সাধনা, ত্যাগ আৰু কামৰ বিনিময়ত দিয়া হৈছে। লগতে তেওঁ গৱেষণাৰ সময়ত তেওঁৰ স্বামী পিয়েৰীৰ মূল্যবান অৱদান খিনিৰ বিষয়েও উল্ল্যেখ কৰে। 

দ্বিতীয়বাৰ নোবেল বঁটা লৈ ওভটাৰ পিছত অসুস্থ হৈ চিকিৎসালয়ত ভর্তি হ'ব লগা হয় মেৰী। তেজস্ক্রিয় পদার্থৰ ওপৰত মাত্রাধিক কাম কৰাৰ ফলত তেওঁৰ দেহত বিভিন্ন উপসৰ্গই দেখা দিছিল। মেৰীৰ অসুস্থতাৰ খৱৰ সংবাদ মাধ্যমৰ পৰা গোপনে ৰখা হৈছিল। কিন্তু আহুকানে পহুকানে খৱৰ গৈ সংবাদ মাধ্যম পালেগৈ। এইবাৰ খৱৰ ওলাল যে মেৰী গর্ভৱতী। তেওঁ ল'জেভৰ অবৈধ সন্তানৰ মাতৃ হ'বলৈ ওলাইছে ! সংবাদ মাধ্যমৰ এনে বাতৰিবোৰে মেৰীক যথেষ্ঠ মনোকষ্ট দিছিল আৰু তেওঁ চূড়ান্ত ভাৱে ডিপ্রেচনত ভূগিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল। আনকি তেওঁ আত্মহত্যাৰ চেষ্টাও কৰিছিল। ইতিমধ্যে জেনিৰ লগত পলৰ আইনী বিচ্ছেদ হৈছিল যাৰবাবে মেৰীয়ে কিছু অপৰাধ বোধতো ভূগিছিল। অৱশ্যে পলৰ লগত তেওঁৰ বন্ধুত্ব অটুট আছিল। 

সমাজৰ বিভিন স্তৰৰ বাধা নেওচি বিশেষকৈ সেই সময়ৰ ফ্ৰান্সৰ কট্টৰ পুৰুষতান্ত্রিক সমাজৰ কুৎসা সাহসেৰে অতিক্ৰম কৰি এই গৰাকী মহিয়সী নাৰীয়ে বাধাক বুঢ়া আঙুলি দেখুৱাই অবিৰত ভাৱে আগবাঢ়ি গৈছিল নিজৰ কৰ্মক্ষেত্ৰত। ১৯৩৪ চনৰ ৪ জুলাই তাৰিখে তেজস্ক্ৰিয়তাৰ প্ৰভাৱত হোৱা aplastic anemia নামৰ জটিল ৰোগত আক্ৰান্ত মেৰী কুৰী পৰলোক গামী হয়। মেৰী কুৰী বিজ্ঞানৰ জগতখনত এগৰাকী মহান বিজ্ঞানী হিচাবে চিৰকাল অমৰ হৈ ৰ'ব।

                       ©️প্ৰণৱজ্যোতি দাস©