ডেড ম্যেনচ্ ফিংগাৰ

এই পৃথিবীত বিচিত্রতাৰ অভাৱ নাই। পৃথিৱীৰ বিভিন্ন প্রান্তত অলেখ বিচিত্ৰ প্ৰাণী আৰু উদ্ভিদ আছে। তেনে এবিধ ৰহস্যময় যেন লগা বিচিত্ৰ মাছৰুমৰ দৰে ছত্ৰাকাৰ ভেঁকুৰৰ এটা প্ৰজাতি হ'ল - "ডেড ম্যানচ ফিঙ্গাৰ" বা "মৃত মানুহৰ আঙুলি"! এই ভেঁকুৰৰ প্ৰজাতিটোৰ বৈজ্ঞানিক নাম হ'ল - "জাইল'ৰিয়া পলিমৰফা"। ডাঙৰ গছৰ ফাঁকে ফাঁকে, কোনো স্তম্ভৰ দাঁতিত অথবা মাটিতেই সহজে গজি উঠে এই মৃত মানুহৰ আঙুলিবোৰ। থিক যেন দীর্ঘ দিন ধৰি সংৰক্ষণ কৰি ৰখা কোনো মানুহৰ মৃতদেহ এটাৰ হাত অথবা ভৰিৰ আঙুলিকেইটা!!  আমেৰিকা, ব্রিটেইন আৰু আয়াৰলেণ্ডত সততে এনে ধৰনৰ ছত্ৰাকাৰ ভেঁকুৰৰ প্ৰজাতিটো দেখা পোৱা যায়।

"মৃত মানুহৰ আঙুলি"ৰ আটাইতকৈ চিনাকি ৰূপটো ক’লা আৰু ইয়াৰ ভিতৰৰ অংশখিনি বগা। ই প্ৰায় ১.৫ৰ পৰা ৪ ইঞ্চি মান দীঘল। এই ভেঁকুৰবোৰ অকলশৰীয়াকৈ অথবা থুপ খাই থকা অনিয়মিত আকৃতিৰ আঙুলিৰ দৰে দেখা যায়। বসন্ত কালৰ আৰম্ভনিত এই ভেঁকুৰ বিধ শেঁতা ৰঙৰ হয় যদিও লাহে লাহে ইয়াৰ ৰং প্ৰায় নীলা ৰঙৰ হয়। 

এই বিধ ভেঁকুৰৰ বিষয়ে অধিক জানিবলৈ তলৰ লিংকটো চাব পাৰে 👇

https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3416365/

মহাকাশ দূৰ্ঘটনাত ছ'য়ুজ-১১

সিদিনা ১৯৭১ চনৰ ৩০ জুন। কাজাখস্তানৰ সমতল এটুকুৰা অঞ্চলত ছোভিয়েট ইউনিয়নৰ ছ’য়ুজ-১১ মহাকাশযানখনে কিছু সময় পিছতেই অৱতৰণ কৰিব। পশ্চিম ক্ৰিমিয়াৰ য়েভপাটৰিয়াত থকা মহাকাশযান উৰণ নিয়ন্ত্ৰণ কেন্দ্ৰত ছোভিয়ট বিজ্ঞানীসকলৰ অভাৱনীয় ব্যস্ততা। 

তিনিজন ছোভিয়েট মহাকাশচাৰী ক্ৰমে জৰ্জি ডব্ৰ’ভলস্কি, ভ্লাডিস্লাভ ভ'লক'ভ আৰু ভিক্টৰ পাটাছায়েভে ইতিমধ্যে ছাল্যুট-১ মহাকাশকেন্দ্ৰত অভিলেখ সৃষ্টিকাৰী সময়ৰ অতিবাহিত কৰি পৃথিৱীলৈ নামি আহিছে। এই সময়চোৱাত তেওঁলোকে মহাকাশত মানুহৰ চলন-ফুৰণ আৰু বাসস্থান সম্পৰ্কে বহুতো পৰীক্ষা-নিৰীক্ষা কৰিছিল। 

১৯৭১ চনৰ ৬ জুনত ছয়ুজ-১১ নামৰ এই অভিযানটো উৎক্ষেপণ কৰা হৈছিল। ইয়াৰ দুবছৰ পূৰ্বে এপ’ল’-১১ চন্দ্ৰত অৱতৰণ কৰাৰ সময়লৈকে মানুহে মহাকাশত কটোৱা আটাইতকৈ বেছি সময় আছিল মাত্ৰ দুসপ্তাহ। কিন্তু এই ছোভিয়েট মহাকাশচাৰীৰ দলটোৱে ২৩ দিন মহাকাশত পৰিক্ৰমা কৰি মানুহৰ মহাকাশ উৰণৰ ক্ষেত্ৰত এক নতুন অভিলেখ গঢ়ি পৃথিৱীলৈ উভতি আহিছিল।

মহাকাশ যানখনে পৃথিৱীৰ চৌদিশৰ পাৰ্কিং অৰবিটৰ পৰা ধৰাৰ বুকুলৈ পুনৰ প্ৰৱেশ কৰাৰ লগে-লগে পশ্চিম ক্ৰিমিয়াৰ য়েভপাটৰিয়াত থকা মহাকাশযান উৰণ নিয়ন্ত্ৰণ কেন্দ্ৰৰ ছোভিয়ট বিজ্ঞানীসকল অতিকৈ ব্যস্ত হৈ পৰিছে। নিয়ম অনুসৰি ছ'য়ুজ-১১ৰ মহাকাশচাৰী সকলে ডেচেণ্ট মডিউলটো উৰণ নিয়ন্ত্ৰণ কেন্দ্ৰৰ "কভাৰেজ জ’ন"ত প্ৰৱেশ কৰাৰ লগে-লগে পৃথিৱীলৈ এটা "ৰান কমেণ্টৰী" দিব লাগে। কিন্তু তেওঁলোকৰ পৰা কোনো বাৰ্তা অহা নাই। উৰণ নিয়ন্ত্ৰণ কেন্দ্ৰৰ বিজ্ঞানীসকলৰ মুখমণ্ডলত চিন্তাৰ চিন। 

পলম নকৰি মহাকাশযান উৰণ নিয়ন্ত্ৰণ কেন্দ্ৰৰ ছোভিয়ট বিজ্ঞানী আলেক্সেই য়েলিচেভেভে ছ’য়ুজ-১১ মহাকাশযানখনৰ মহাকাশচাৰী ভ্লাডিস্লাভ ভ'লক'ভলৈ বাৰ্তা প্ৰেৰণ কৰে। কিন্তু মহাকাশ যানখনৰ পৰা কোনো প্ৰত্যুত্তৰ নাহিল। উৰণ নিয়ন্ত্ৰণ কেন্দ্ৰৰ বিজ্ঞানীসকলে কিন্তু তেওঁলোকৰ কম্পিউটাৰৰ বৃহৎ স্ক্ৰীনত স্পষ্টকৈ দেখি আছে যে ছ’য়ুজ-১১ যানখন নিৰ্ধাৰিত গতিবেগত পূৰ্বপৰিকল্পিত অৱতৰণ স্থান অভিমুখে সঠিক ভাৱেই আগবাঢ়ি আছে। 

কিংকর্তব্যবিমূঢ় হৈ পৰা উৰণ নিয়ন্ত্ৰণ কেন্দ্ৰৰ বিজ্ঞানীসকলে ছ’য়ুজ-১১ মহাকাশযানখনৰ মহাকাশচাৰী ভ্লাডিস্লাভ ভ'লক'ভলৈ পুনৰ বাৰ্তা প্ৰেৰণ কৰিলে। কিন্তু অসাৰ। মহাকাশযান খনৰ পৰা কোনো প্ৰত্যুত্তৰ নাহিল। বৰং তাৰ কিছুসময় পিছতেই মহাকাশচাৰী সকলক কঢ়িয়াই অনা মডিউলটো কাজাখস্তানৰ মূল চহৰৰ পৰা প্ৰায় ৫৬ কি:মি: দক্ষিণ-পশ্চিমৰ সমতল অঞ্চল এটুকুৰাত অৱতৰণ কৰে।

লগে লগে উদ্ধাৰকাৰী দল প্ৰেৰণ কৰা হয়। প্ৰায় ২০ মিনিট সময় ধৰি উৰণ কেন্দ্ৰটোত কেৱল মৌনতা। উদ্ধাৰকাৰী দলটোৰ সদস্যসকলে লেণ্ডিং মডিউলটোৰ পিনে দৌৰি গৈ দেখে যে তিনিওজন মহাকাশচাৰীৰ  মৃতদেহ নিজৰ নিজৰ আসনত বেল্টেৰে বান্ধি থোৱা অৱস্থাতেই আছে। 

দূৰ্ঘটনাৰ সবিশেষ জানিবলৈ লগে লগে বিজ্ঞানীসকল লাগি গ'ল। পিছত জনা গ'ল যে মহাকাশযানখনৰ মডিউলটোত মাৰাত্মক "কেবিন ডিপ্ৰেচাৰাইজেচন" ঘটিছিল। অৰবিটেল মডিউল আৰু ডেচেণ্ট মডিউলৰ মাজত অৱস্থিত এটা "ব্ৰেথিং ভেণ্টিলেচন ভালভ" অজ্ঞাত কোনো কাৰণত খোল খাইছিল। তাৰ ফলত "ৰেট্ৰ'ফাইয়াৰ"ৰ প্ৰায় ৭২৩ ছেকেণ্ডত পাছত মডিউল দুটা পৃথক হয় যদিও নিৰ্গমনৰ বলৰ ফলত চাপৰ সমতা ৰক্ষাকাৰী ভালভৰ এটা ছীল উন্মুক্ত হৈ পৰিছিল। পৃথিৱীৰ পৰা ১৬৮ কি:মি: উচ্চতাত যেতিয়া ভালভটো খোল খায়, তেতিয়া ক্ৰমান্বয়ে মডিউলৰ ভিতৰৰ চাপ কমি যাবলৈ ধৰে। এনে পৰিস্থিতিত প্ৰায় ৩০ ছেকেণ্ডৰ ভিতৰতে মহাকাশচাৰী সকলৰ বাবে মডিউলটোৰ ভিতৰত অসহনীয় পৰিস্থিতিৰ উদ্ভৱ হৈছিল। ৰেট্ৰ’ফাইয়াৰৰ ৯৩৫ ছেকেণ্ড পিছত কেবিনৰ চাপ শূন্যলৈ নামি আহে যেতিয়া মহাকাশ যানখন বায়ুমণ্ডলত প্ৰৱেশ কৰে, লগে লগে চাপ বৃদ্ধি হ’বলৈ ধৰে। এনে পৰিস্থিতিত তিনিওজন মহাকাশচাৰীৰ মৃত্যু হয়।

মাধ্যাকৰ্ষণ বলে পোহৰক বেঁকা কৰিব পাৰেনে?

 

মাধ্যাকৰ্ষণ বলে পোহৰক বেঁকা কৰিব পাৰেনে? অতি বিশাল ভৰযুক্ত নক্ষত্ৰ বা কৃষ্ণগহ্বৰে পোহৰক সঁচাকৈয়ে আকৰ্ষণ কৰেনে? বিজ্ঞানীসকলৰ মতে বিশাল নক্ষত্ৰ বা কৃষ্ণগহ্বৰে পোহৰক বেঁকা কৰিব নোৱাৰে, বৰং পোহৰ সদায় সৰল ৰৈখিক দিশেৰেই গতি কৰে। অতি শক্তিশালী মাধ্যাকৰ্ষণ ক্ষেত্ৰ এখনৰ প্ৰভাৱত পোহৰে যাতায়ত কৰা পথটোহে স্থান-কালৰ বক্ৰতাৰ  বাবে বেঁকা হয়। 

বন্দুকৰ গুলী এটা বন্দুকৰ নলীটোৰ মাজেৰে সদায় পোন পথেৰে আগবাঢ়ে। ধৰি লোৱা হ'ল যে বন্দুকৰ নলীটো “U" আকৃতিৰ অথবা সামান্য বেঁকা। তেনে ক্ষেত্ৰত গুলীটো সৰল ৰৈখিক দিশেৰে যাত্ৰা কৰাৰ সলনি বন্দুকৰ নলীটোৰ বেঁকা বা “U" আকৃতিৰ বক্ৰ পথেৰেই আগবাঢ়ি যাব। কিন্তু গুলীটোৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰা চালে গুলীটো সদায় সৰল ৰৈখিক দিশতেই গতি কৰি থাকিব।

সকলো বস্তুকে গতিৰ বাবে এটা মাধ্যমৰ প্ৰয়োজন, পোহৰৰ ক্ষেত্ৰতো একেই কথা। পোহৰ মহাকাশ বা বায়ুশূণ্য মাধ্যম এটাৰ মাজেৰে যাত্ৰা কৰে। আৰু এই মহাকাশ সাধাৰণতে এক সমতল ক্ষেত্ৰ। কিন্তু বিশাল ভৰৰ কোনো মহাজাগতিক বস্তু যেনে বিশালাকাৰ নক্ষত্ৰ বা কৃষ্ণগহ্বৰৰ মাধ্যাকৰ্ষণে ইয়াৰ চৌপাশৰ স্থান আৰু কালক বক্ৰ কৰি তোলে। এনে বক্ৰ স্থানৰ মাজেৰে পোহৰ পাৰ হৈ গ'লে পোহৰক বেঁকা হৈ পৰা যেন লাগে। ইয়াত পোহৰৰ সলনি আপুনি বা মই যদি পোহৰৰ দৰে গতি কৰিলোহেতেন, তেন্তে আমি এনে অনুভব কৰিলোহেতেন যে আমি এটা পোন বা সৰল ৰৈখিক পথেৰেই গৈ আছো। স্থান-কালৰ বক্ৰতা আমি অনুভবেই নকৰিম।

বহুতেই ভাবে যে মাধ্যাকৰ্ষণ শক্তিৰ বাবে পোহৰ বেঁকা হয়। আচলতে এইটো এটা ভুল ধাৰণা। পোহৰৰ মৌলিক কণা হ’ল ফ’টন আৰু ইয়াৰ ভৰ শূন্য। শূন্য ভৰৰ বস্তু এটাৰ ওপৰত মাধ্যাকৰ্ষণৰ কোনো প্ৰভাৱ নপৰে। কোনো বস্তু মাধ্যাকৰ্ষণ শক্তিৰ দ্বাৰা আকৰ্ষিত হ’বলৈ হ’লে ইয়াৰ ভৰ থাকিবই লাগিব। যিহেতু পোহৰৰ ভৰ নাই, সেয়েহে পোহৰে ৩ লাখ কিলোমিটাৰ প্ৰতি ছেকেণ্ড বেগত যাত্ৰা কৰিব পাৰে। পোহৰৰ এই অবিশ্বাস্য বেগৰ একমাত্ৰ কাৰণটোৱেই হ’ল যে পোহৰৰ কোনো ভৰ নাই।

কোনো বস্তুৰ ভৰৰ বাবে মহাকাশ (স্থান-কাল) বক্ৰ হ’লে সেই বক্ৰতাই মাধ্যাকৰ্ষণ। এই দিশৰ পৰা চালে মাধ্যাকৰ্ষণ শক্তিয়ে পোহৰৰ পথটোহে বেঁকা কৰে। মহাজাগতিক কোনো বস্তুটোৰ ভৰৰ বাবে মহাকাশত সৃষ্টি হোৱা বক্ৰতাইহে মূলতঃ পোহৰৰ পথটো বেঁকা কৰে, পোহৰ নহয়।