Tuesday 23 February 2016

সৌৰজগতৰ গ্ৰহবোৰৰ জন্ম বৃত্তান্ত


বিজ্ঞানী সকলৰ মতে সৌৰজগতৰ সূৰ্যক সৃষ্টি কৰা মহাজাগতিক ধুলিকণাৰ ঘূৰ্ণীয়মান থালখনত থকা একেবোৰ পদাৰ্থৰ পৰাই গ্ৰহবোৰ সৃষ্টি হৈছে। বিজ্ঞানৰ ভাষাত এই থালখনক সৌৰ নেবুলা বা Solar Nebula বোলা হয়। মূলতঃ সৌৰ নেবুলা হাইড্ৰজেন আৰু হিলিয়ামৰ দ্বাৰা গঠিত যদিও অতি কম মাত্রাত অন্যান্য কেতবোৰ মৌলও থাকে। এই সৌৰ নেবুলাটো নতুনকৈ সৃষ্টি হোৱা সূৰ্যৰ চৌদিশে যেতিয়া ঘূৰ্ণীয়মান অৱস্থাত আছিল তেতিয়া ই এক কৌণিক ভৰবেগ বা Angular momentum লাভ কৰিছিল। ফলস্বৰূপে ঘূৰ্ণীয়মান এই থালখনত থকা বিভিন্ন পদাৰ্থকণাবোৰে পৰস্পৰৰ লগত সংঘৰ্ষত লিপ্ত হৈছিল। সংঘৰ্ষত পতিত হোৱা এনে পদাৰ্থকণাবোৰ মহাকৰ্ষণিক আকৰ্ষণৰ দ্বাৰা পৰস্পৰৰ লগত সংযোজিত হৈ ক্ৰমান্বয়ে আকৃতিত ডাঙৰ হ'বলৈ ধৰে। কেইবা মিলিয়ন বছৰ ধৰি এনেদৰে পদাৰ্থকণাৰ সংযোজন প্ৰক্ৰিয়া চলি থকাৰ ফলত আদিম সৌৰজগতত বিজ্ঞানী সকলৰ মতে 109 টা ক্ষুদ্ৰ গ্ৰহানু সদৃশ কিছুমান Planetesimals সৃষ্টি হৈছিল। এই ক্ষুদ্ৰ Planetesimals বোৰৰ ব্যাস 700 মিটাৰৰ পৰা 1 কিমি মানহে আছিল। পৰবৰ্তী সময়ত এই planetesimals বোৰে পৰস্পৰৰ লগত সংঘৰ্ষৰ দ্বাৰা মিলিত হৈ আমাৰ জোনবাইৰ সমান আকৃতিৰ কেতবোৰ আদিম গ্ৰহ বা Protoplanet সৃষ্টি কৰিছিল। বিজ্ঞানত গ্ৰহ সৃষ্টিৰ বাবে এনেদৰে প্ৰয়োজনীয় পদাৰ্থ সংযোজিত হোৱাৰ এই ধাৰণাটোক Accretion বুলি কোৱা হয়। আদিম সূৰ্যৰ পৰা নিৰ্গত গেছবোৰে ইতিমধ্যে আদিম সৌৰজগতৰ উষ্ণতা বৃদ্ধি কৰিবলৈ আৰম্ভ কৰিছিল। সৌৰজগতৰ আভ্যন্তৰত এই উষ্ণতা 2000 কেলভিন আৰু বহিৰ্ভাগৰ উষ্ণতা 50 কেলভিন হৈছিল। যিহেতু সৌৰজগতৰ আভ্যন্তৰত উষ্ণতা যথেষ্ট বেছি আছিল, সেয়ে কেবল অধিক গলনাংকৰ পদাৰ্থকণা যেনে লো, এলুমিনিয়াম, ছিলিকন, মেগনেছিয়াম, ছালফাৰ আদি বোৰহে গোটা অৱস্থাত আছিল। অন্যান্য পদাৰ্থবোৰ বাস্পীভূত হৈ আঁতৰি গৈছিল। ইয়াৰ ফলত সৌৰজগতৰ আভ্যন্তৰীণ গ্ৰহবোৰ যেনে বুধ, শুক্ৰ, পৃথিৱী, মংগল আদি গ্ৰহবোৰ শিলাময় বা কঠিন। বাস্পীভূত হৈ বেছিভাগ পদাৰ্থই সৌৰজগতৰ আভ্যন্তৰৰ পৰা আঁতৰি যোৱা বাবে এই গ্ৰহবোৰ আকৃতিত সৰু। আনহাতে সৌৰজগতৰ বহিৰ্ভাগৰ উষ্ণতা কম হোৱা বাবে মিথেন, নাইট্ৰজেন, হাইড্ৰজেন আৰু হিলিয়াম আদি গেছীয় পদাৰ্থবোৰ আপেক্ষিক ভাবে কঠিন অৱস্থা প্ৰাপ্ত হৈ মহাকৰ্ষণিক আকৰ্ষণৰ দ্বাৰা বান্ধ খাই পৰিছিল আৰু গেছীয় গ্ৰহ সমূহ যেনে বৃহস্পতি, শনি, ইউৰেনাছ আদি গ্ৰহবোৰ সৃষ্টি কৰিছিল।

No comments:

Post a Comment