বহু সময় বায়ুমণ্ডলৰ মাজেৰে তীব্ৰ গতিৰে পাৰ হৈ যোৱাৰ পিছত অৱশেষত মেক্সিকোৰ পৰা আঁতৰৰ Pueblito de Allende নামৰ অঞ্চলটোৰ ওপৰত এই অগ্নিময় গোলকটোৰ বিস্ফোৰণ ঘটিল। ইয়াৰ ধ্বংসাৱশেষ অঞ্চলটোৰ প্ৰায় ২৫০ কিলোমিটাৰ এলেকাত বিস্তৃত হৈ পৰিছিল। যদিও এই মহাজাগতিক অগ্নিপিণ্ডটোৰ বিস্ফোৰণে জনসাধাৰণৰ মাজত যথেষ্ট আতংকৰ সৃষ্টি কৰিছিল, তথাপিও দিনৰ শেষত ইয়াৰ আগমন পৃথিৱীৰ ইতিহাসৰ অন্যতম উল্লেখযোগ্য পৰিঘটনা বুলি গণ্য কৰা হ'ল। কাৰণ এই মহাজাগতিক অগ্নি পিণ্ডটোৱে আমাৰ সৌৰজগতৰ জন্ম মুহূৰ্তটোৰ বহুটো ৰহস্যৰ সমাধান কঢ়িয়াই লৈ আহিছিল।
মহাকাশৰ পৰা পৃথিৱীৰ বুকুলৈ নামি অহা এনে শিলবোৰক উল্কাপিণ্ড বোলে। বায়ুমণ্ডলত প্ৰৱেশৰ সময়খিনি এই মহাজাগতিক অতিথিসকলৰ বাবে অত্যন্ত বিপদজনক। কাৰণ তাত এই উল্কা পিণ্ডবোৰে যথেষ্ঠ বাধাৰ সন্মুখীন হ’বলগীয়া হয়। ত্বৰান্বিত এই শিলবোৰে ঘৰ্ষণৰ বাবে বায়ুমণ্ডলৰ বায়ুক সংকুচিত কৰে আৰু এই সংকোচনৰ বাবে ক্ৰমান্বয়ে উষ্ণতা বৃদ্ধি পায়। ফলত শিলাখণ্ডবোৰক আগুৰি থকা বায়ু এসময়ত জ্বলি উঠে। ফলস্বৰূপে বৈশিষ্ট্যহীন যেন লগা এই শিলাখণ্ডবোৰ ভয়ংকৰ অথচ মনোৰম অগ্নিময় উল্কাপিণ্ডলৈ পৰিণত হয়।
১৯৬৯ চনৰ আৰম্ভণিলৈকে সমগ্ৰ আমেৰিকাৰ পৰীক্ষাগাৰ সমূহত বিজ্ঞানীসকল উৎকণ্ঠিত হৈ আছিল। সকলোৱে আগ্ৰহেৰে অপেক্ষা কৰি আছিল এপ’লো-১১ মিছনৰ বাবে। নাছাৰ এই অভিযান সফল হ'লে, মহাকাশচাৰী সকলে চন্দ্ৰৰ শিলাখণ্ড পৃথিৱীলৈ আনিব। এনে সময়তে Pueblito de Allendeৰ উল্কাপিণ্ডটোৱে বিজ্ঞানী সকলৰ উৎসাহ দুগুনে বৃদ্ধি কৰিলে। এই উল্কাপিণ্ডটোক ঠাইখনৰ নামেৰে "এলেণ্ডে উল্কাপিণ্ড" নামেৰে নামাকৰণ কৰা হয়।
ভালদৰে পৰীক্ষা নিৰীক্ষা কৰি বিজ্ঞানীসকলে এলেণ্ডে উল্কাপিণ্ডৰ এক অনন্য বৈশিষ্ট্যৰ বিষয়ে নিশ্চিত হৈছিল। মহাকাশৰ পৰা অহা এইটো কোনো সাধাৰণ শিলাখণ্ড নাছিল। বৰঞ্চ ই কাৰ্বনযুক্ত কণ্ড্ৰাইট শ্ৰেণীৰ অন্তৰ্গত এই দুস্প্ৰাপ্য উল্কাপিণ্ড। মহাকাশৰ পৰা পৃথিৱীলৈ অহা মুঠ উল্কাপিণ্ডৰ মাত্ৰ ৫% এই শ্ৰেণীৰ অন্তৰ্গত। ইয়াৰ ভিতৰত সৌৰজগত সৃষ্টিৰ সময়ৰ পৰাই অতি প্ৰাচীন বস্তুৰ অস্তিত্ব পোৱা যায়। পৃথিৱীত এতিয়ালৈকে পোৱা এনে উল্কাপিণ্ডৰ ভিতৰত আটাইতকৈ ডাঙৰ উল্কাপিণ্ড এই এলেণ্ডে উল্কাপিণ্ডটোৱেই।
পৃথিৱীত উপনীত হোৱা উল্কাপিণ্ডবোৰত তেজস্ক্রিয় মৌল থাকে। সম্পূৰ্ণ স্বাভাৱিকভাৱে এই তেজস্ক্ৰিয় মৌলবোৰ স্বতঃস্ফূৰ্তভাৱে ক্ষয় হয়। অৰ্থাৎ এটা মৌলৰ নিউক্লিয়াছ আন এটা মৌলৰ নিউক্লিয়াছলৈ ৰূপান্তৰিত হয়। তেজস্ক্রিয় পৰমাণুবোৰৰ হুবহু আধাখিনি ক্ষয় হ’বলৈ যিমান সময় লাগে সেই কথা ভৱিষ্যদ্বাণী কৰা সম্ভৱ৷ বিজ্ঞানীসকলে এই সময়ছোৱাৰ নাম "অৰ্ধ জীৱন" বা "অৰ্ধায়ু অৱধি" ৰাখিছে। প্ৰতিটো তেজস্ক্রিয় মৌলৰ অৰ্ধ জীৱন মান বেলেগ বেলেগ। তেজস্ক্রিয় মৌলৰ এই আধা জীৱনকালৰ ব্যৱহাৰিক প্ৰয়োগ আছে। যদি কোনো উল্কাপিণ্ডত থকা তেজস্ক্রিয় মৌলৰ আধা জীৱনৰ মান আগতীয়াকৈ জনা যায়, তেন্তে ইয়াৰ (উল্কাপিণ্ড) বয়স অতি সহজে নিৰ্ণয় কৰা সম্ভৱ।
এটা উদাহৰণে বুজাত সহায় কৰিব। পৃথিৱীৰ পৃষ্ঠত খুন্দা মৰা উল্কাপিণ্ডত পোৱা অন্যতম পৰিচিত তেজস্ক্রিয় মৌল হ’ল ৰুবিডিয়াম৷ ইয়াৰ ভৰ সংখ্যা ৮৭। অৰ্থাৎ ইয়াৰ নিউক্লিয়াছত থকা মুঠ প্ৰ’টন আৰু নিউট্ৰনৰ সংখ্যা ৮৭টা। ইয়াৰে ৩৭টা প্ৰ’টন আৰু বাকীবোৰ নিউট্ৰন। ৰুবিডিয়াম নিউক্লিয়াছত থকা নিউট্ৰন এটা তেজস্ক্ৰিয় ক্ষয় প্ৰক্ৰিয়াৰ জৰিয়তে প্ৰ’টন হৈ পৰে। ফলত সামগ্ৰিকভাৱে নিউক্লিয়াছটো সমান ভৰৰ সংখ্যাৰ ষ্ট্ৰ’ণ্টিয়াম নিউক্লিয়াছলৈ পৰিণত হয়। এইদৰে এটা নমুনাত উপস্থিত মুঠ ৰুবিডিয়াম পৰমাণুৰ হুবহু আধাখিনি ৰূপান্তৰিত হ'বলৈ সময় লাগে প্ৰায় ৪৮.৪ বিলিয়ন বছৰ।
মানুহৰ জীৱবৰ আয়ুসৰ ফালৰ পৰা এই সময়খিনি হয়তো আমাৰ বাবে এক অনন্তকাল যেন লাগিব। কিন্তু গ্ৰহ বা তৰা গঠনৰ সময় বিবেচনা কৰিলে ই তেনেই সামান্য সময়ৰ জোখ। উল্কাপিণ্ডত বৰ্তমানৰ ৰুবিডিয়াম আৰু ষ্ট্ৰ’ণ্টিয়াম পৰমাণুৰ অনুপাতৰ পৰা বিজ্ঞানীসকলে উল্কাপিণ্ড এটাৰ জন্মৰ পৰা ক্ষয় হোৱা ৰুবিডিয়ামৰ পৰমাণুৰ সংখ্যা সহজেই হিচাপ কৰিব উলোয়াব পাৰে। পিছলৈ এই তথ্য ৰুবিডিয়ামৰ আধা জীৱনকালৰ সৈতে মিলাই তেওঁলোকে উল্কাপিণ্ডটোৰ বয়স নিমিষতে নিৰ্ণয় কৰিব পাৰে।
সৌৰজগতৰ গঠনৰ বিষয়ে বাৰ্তা কঢ়িয়াই অনা এলেণ্ডে উল্কাপিণ্ডৰ নমুনাটোৰ ক্ষেত্ৰতো এই পদ্ধতিটোৱেই প্ৰয়োগ কৰা হৈছিল। বিজ্ঞানীসকলৰ গণনাত পোৱা ফলাফল অনুসৰি এই উল্কাপিণ্ডটোৰপৃথিৱীমূখী যাত্ৰা আৰম্ভ হৈছিল আজিৰ পৰা প্ৰায় ৪.৫৬ বিলিয়ন বছৰ আগতে। অৰ্থাৎ যি সময়ত আমাৰ পৃথিৱীখনে বিশ্বব্ৰহ্মাণ্ডত আত্মপ্ৰকাশ কৰিছিল, থিক সেই সময়তে কোনো অজানতিমুলুকৰ পৰা এলেণ্ড উল্কাপিণ্ডই ৪.৫৬ বিলিয়ন বছৰ জোৰা যাত্ৰা আৰম্ভ কৰি বিগত ১৯৬৯ চনৰ জানুৱাৰী মাহৰ ৮ তাৰিখে পৃথিৱীৰ বুকুত খুন্দা মাৰিছিলহি।
No comments:
Post a Comment