Saturday 20 October 2018

সৌৰকেন্দ্ৰিক সৌৰজগত আৰু গেলিলিও গেলিলি


1564 চনৰ ফেব্ৰুৱাৰী মাহৰ 15 তাৰিখ।আজিৰ পৰা 453 বছৰ আগৰ কথা। স্থান পিছা, ইটালী। সংগীতজ্ঞ ভিনচেনঞ্জোৰ ঘৰত এটি পুত্ৰ সন্তান জন্ম হয়। একলা-দুকলাকৈ বাঢ়ি অহা মৰমৰ পুত্ৰ গেলিলিও পিতৃ আৰু তেওঁৰ ডাঙৰ ককায়েকৰ দৰেই সংগীতৰ প্ৰতি আসক্ত হৈ পৰিল আৰু আনুষ্ঠানিক শিক্ষা গ্ৰহণৰ লগতে সংগীতময় ঘৰুৱা পৰিবেশত থাকি সুন্দৰ কৈ Lute নামৰ এবিধ বিশেষ Chordophone জাতীয় বাদ্য যন্ত্ৰ বজাবলৈ পৰা হ'ল। সময় উলিয়াই প্ৰায়েই দেউতাক আৰু ককায়েকৰ সৈতে সংগীতৰ আখৰা বা বিভিন্ন অনুষ্ঠানত বাদ্য যন্ত্ৰ সংগত কৰি গেলিলিওৱে ভাল পাইছিল।

স্কুলীয়া শিক্ষা সাং কৰি 1581 চনত 17 বছৰীয়া গেলিলিও গ'ল পিছা বিশ্ববিদ্যালয়ত চিকিৎসা বিজ্ঞান পঢ়াৰ বাবে। কিন্তু চিকিৎসা বিজ্ঞানৰ ব্যৱহাৰিক জ্ঞানৰ বাবে ব্যৱচ্ছেদ কৰিবলৈ দিয়া মানুহৰ মৃতদেহ দেখি চিকিৎসা বিজ্ঞানে তেওঁক আমুৱালে। কিছুদিনৰ ভিতৰতে চিকিৎসা বিজ্ঞান এৰি একেখন বিশ্ববিদ্যালয়ত তেওঁ অংকশাস্ত্ৰ পঢ়িবলৈ লয়। 1583 চনত ছাত্ৰাৱস্থাতেই তেওঁ গীৰ্জাৰ দুলি থকা লণ্ঠন এটা দেখি আৱিষ্কাৰ কৰে সৰল দোলকৰ গতিৰ নিয়ম।

1589 চনত তেওঁ পিছা বিশ্ববিদ্যালয়ৰ অংকৰ প্ৰফেচৰ হিচাবে নিযুক্তি লাভ কৰাৰ পিছত 1608 চনত তেখেতে পিছাৰ হেলনীয়া স্তম্ভৰ বিখ্যাত পৰীক্ষালানি কৰি আৱিষ্কাৰ কৰে Laws of Falling Bodies. তেখেতে এই তথ্য সমূহ 1610 চনত লিখিত হিচাবে প্ৰকাশ কৰে। একে সময়তেই তেখেতৰ কাণত পৰিল যে হলেণ্ডত দূৰবীন যন্ত্ৰ আৱিষ্কাৰ হৈছে। এই কথাটোৱে গেলিলিওক নিজাকৈ এটি অধিক কাৰ্যক্ষম দূৰবীন সাজিবলৈ অনুপ্ৰাণিত কৰে আৰু তেখেতে নিজে আইনা ঘঁহি ঘঁহি সজা লেন্স ব্যৱহাৰ কৰি শক্তিশালী দূৰবীন এটা সাজি উলিয়াই জোনবাইৰ সমতল ভূমি, পৰ্বত, সৌৰকলংক, শুক্ৰ গ্ৰহৰ দশা আদি বিভিন্ন তথ্য আৱিষ্কাৰ কৰে।

১৬০৯ চনৰ শেষৰ পিনে নিজৰ বাসগৃহৰ চোতালৰ পৰাই দূৰবীণ যন্ত্ৰৰ সহায়ত বৃহস্পতি গ্ৰহ আৰু ইয়াৰ চৌপাশে চাৰিটা পোহৰৰ বিন্দু আৱিষ্কাৰ কৰে। তেখেতে মন কৰিছিল যে এই পোহৰৰ বিন্দু কেইটাই আপেক্ষিক ভাবে নিজৰ নিজৰ স্থান পৰিবৰ্তন কৰি আছে। কিছুদিন ভালদৰে পৰ্যবেক্ষণ কৰি তেওঁ নিশ্চিত হয় যে এই পোহৰৰ বিন্দু কেইটাই দৰাচলতে বৃহস্পতি গ্ৰহৰ চৌদিশে ঘুৰিব লাগিছে। অৰ্থাৎ এই পোহৰৰ বিন্দু কেইটা বৃহস্পতিৰ উপগ্ৰহ। তেওঁ উপগ্ৰহ কেইটাৰ নাম ৰাখিলে ইউৰোপা, ইও, কেলিষ্টো আৰু গেনিমেড। এই উপগ্ৰহ কেইটাৰ আৱিষ্কাৰে গেলিলিওৰ মনত এটা ধাৰণাৰ জন্ম দিলে। ১৬০৯ চনৰ সেই সময়চোৱাৰ প্ৰচলিত ধৰ্মীয় বিশ্বাস অনুসৰি সূৰ্যকে ধৰি আকাশৰ সকলোবোৰ গ্ৰহই পৃথিৱীৰ চৌদিশে ঘূৰে। অৰ্থাৎ পৃথিৱী সৌৰজগতৰ কেন্দ্ৰ। কিন্ত বৃহস্পতিৰ উপগ্ৰহ ইউৰোপা, ইও, কেলিষ্টো আৰু গেনিমেডে বৃহস্পতিৰ চৌদিশে ঘূৰি থকাটো নিশ্চিত হোৱাৰ পিছত পৃথিৱী কেন্দ্ৰিক সৌৰজগতৰ যি ধৰ্মীয় চিন্তাধাৰা, সেই চিন্তাধাৰা সত্য নোহোৱাটো চূড়ান্ত হৈ পৰে।

১৬১০ চনত তেখেতে এই সকলোবোৰ তথ্য সামৰি "The Starry Messenger" নামৰ এখন গ্ৰন্থ প্ৰকাশ কৰি উলিয়ায় আৰু গ্ৰন্থখন প্ৰকাশ হোৱাৰ লগে লগে গেলিলিওৰ জনপ্ৰিয়তাই চূড়ান্ত শিখৰ পায়। কিন্তু প্ৰচলিত ধৰ্মীয় বিশ্বাসত আঘাত হনাৰ দোহাই দি ৰোমান কেথোলিক গীৰ্জা কৰ্তৃপক্ষই এই তথ্য সমূহৰ বিৰোধিতা কৰে। গেলিলিওৱে এইবোৰলৈ ভ্ৰূক্ষেপ নকৰি নিজৰ কাম কৰি যোৱাৰ সিদ্ধান্ত ল'লে। তেখেতে গীৰ্জাৰ কৰ্তৃপক্ষক দূৰবীন যন্ত্ৰৰে আকাশ দৰ্শন কৰি নিজৰ স্থিতি সলনি কৰাৰ আহ্বানো জনালে। গীৰ্জাই তেওঁৰ আহ্বান গ্ৰহন নকৰিলে আৰু দুয়োপক্ষৰ মাজত এখন শীতল যুজ চলি থাকিল।

ইতিমধ্যে বিজ্ঞানী কপাৰনিকাচ যেতিয়া মৃত্যুশয্যাত, তেওঁৰ শিষ্যসকলে তেখেতৰ সৌৰকেন্দ্ৰিক সৌৰজগতৰ তত্ব প্ৰকাশ কৰি উলিয়ায়। 1614 চনত গেলিলিওৱে এই তত্বক সঁচা বুলি কৈ পুনৰ গীৰ্জাৰ ৰোষত পৰে। গীৰ্জাৰ গোচৰৰ ভিত্তিত তেওঁৰ ওপৰত মোকৰ্দমা চলোৱা হ'ল। বিচাৰৰ ৰায়দানত গেলিলিওক ভৱিষ্যতে এনে ধৰ্ম বিদ্বেষী তথ্য প্ৰচাৰ নকৰিবলৈ সাবধান কৰি দিয়া হ'ল।

পিছে 1632 চনত গেলিলিওৱে পুনৰ দুজন মানুহৰ কথোপকথনৰ কাল্পনিক চৰিত্ৰ সৃষ্টি কৰি কপাৰনিকাচৰ সৌৰকেন্দ্ৰিক সৌৰজগতৰ যুক্তিযুক্ততা প্ৰমাণ কৰিবলৈ লিখি উলিয়ালে 'Dialogue Concerning the Two Chief World Systems' নামৰ বিশেষ গ্ৰন্থখন। এই গ্ৰন্থখন প্ৰকাশ হোৱাৰ লগে লগে হৈ ছৈ লাগি গ'ল। এইবাৰো গেলিলিওক বিচাৰৰ বাবে ৰোমলৈ মাতি পঠিওৱা হ'ল। বিচাৰত গেলিলিওক দোষী সাব্যস্ত কৰি আজীৱন  কাৰাদণ্ড বিহাৰ লগতে 'Dialogue Concerning the Two Chief World Systems' গ্ৰন্থৰ কথাবোৰ মিছা বুলি ক'বলৈ দিয়া হ'ল। গেলিলিওৱে অৱশ্যে কথাটো মানি লোৱা নাছিল। সেয়েহে তেখেতৰ শাস্তিৰ ম্যাদো নকমিল। বন্দীত্বৰ শেষৰ পিনে তেওঁক গৃহ বন্দী হিচাবে ৰখাৰ সিদ্ধান্ত লোৱা হয়। 

1638 চনত তেখেতে দৃষ্টিশক্তি হেৰুৱাই অন্ধ হৈ পৰে। বন্দী জীৱনৰ সময়চোৱাতো তেখেতে বৈজ্ঞানিক তথ্যবোৰ লিখি যোৱাৰ উপৰিও থাৰ্মমিটাৰ তৈয়াৰ কৰা কামত ব্ৰতী হৈছিল। 1641 চনৰ পৰা গেলিলিও ক্ৰমে অসুস্থ হৈ পৰে। হৃদযন্ত্ৰৰ অসুস্থতাই তেখেতক বৰ কষ্ট দিছিল। 1641 চনৰ ডিচেম্বৰ মাহত তেওঁৰ স্বাস্থ্যৰ অধিক অৱনতি ঘটে। জ্বৰ আৰু হৃদযন্ত্ৰৰ বিকাৰত ভোগা এই মহান বিজ্ঞানীজনে 1642 চনৰ 8 জানুৱাৰীত ইহলীলা সম্বৰণ কৰে।

এই ঘটনাৰ 359 বছৰ পিছত পোপ জন পোল (দ্বিতীয়)এ 1992 চনত আক্ষেপ প্ৰকাশ কৰি কয় যে : "1633 চনৰ 13 ফেব্ৰুৱাৰীৰ সেই একপক্ষীয় বিচাৰখনত গেলিলিওৰ লগতে বিজ্ঞান আৰু বিশ্বাসৰ প্ৰতিও অন্যায় কৰা হৈছিল। আজি বিশ্বৰ প্ৰতিজন নাগৰিকৰ লগতে মই তথা প্ৰতিজন ৰোমান কেথলিক চাৰ্চৰ সদস্যই সূৰ্যক সৌৰজগতৰ কেন্দ্ৰ বুলি মানি লৈছোঁ।"

No comments:

Post a Comment