প্ৰফেচাৰ যশ পাল চাৰলৈ শ্ৰদ্ধাঞ্জলি

১৯২৬ চনৰ ২৬ নৱেম্বৰৰ দিনা পঞ্জাৱ প্ৰদেশৰ জাংগ নামৰ এখন গাঁৱত প্ৰফেচাৰ যশপালৰ জন্ম হৈছিল। তেখেতে চণ্ডীগড়ৰ পঞ্জাৱ বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা পদাৰ্থ বিজ্ঞানৰ শিক্ষা সমাপ্ত কৰি পিছলৈ Massachusetts Institute of Technologyত গৱেষণা আৰম্ভ কৰে। প্ৰফেচাৰ যশপাল এজন বিশ্ববিখ্যাত পদাৰ্থ বিজ্ঞানী আছিল। তেখেতৰ গৱেষণাৰ বিষয় আছিল "মহাজাগতিক ৰশ্মি"। মহাকাশ বিজ্ঞানৰ ক্ষেত্ৰখনৰ লগতে ভাৰতবৰ্ষত বিজ্ঞান জনপ্ৰিয়কৰণৰ বাবে তেখেতে বলিষ্ঠ ভূমিকা গ্ৰহন কৰিছিল। তেখেত আছিল এজন স্বনামধন্য শিক্ষাবিদ, লিখক তথা অক্লান্ত বিজ্ঞান কৰ্মী। তেখেতৰ বিশেষ প্ৰতিভাৰ বলতেই ১৯৮১-১৯৮২ চনত অনুস্থিত হোৱা দ্বিতীয়খন United Nations Conference যাৰ বিষয়বস্তু আছিল "Peaceful Uses of Outer Space" সেই কনফাৰেন্সখনত তেখেতক "চেক্ৰেটেৰী জেনেৰেল" (secretary general) হিচাবে নিৰ্বাচিত কৰা হৈছিল। 

মুম্বাইৰ আন্তৰ্জাতিক খ্যাতি সম্পণ্ণ শিক্ষা আৰু গৱেষণাৰ প্ৰতিস্থান Tata Institute of Fundamental Research (TIFR)ত শিক্ষকতাৰ দায়িত্ব লৈ কৰ্ম জীৱনৰ পাতনি মেলা এই মহান ভাৰতীয়জনে ১৯৮৩ চনৰ পৰা ১৯৮৪ চনলৈ Planning Commissionৰ মূখ্য পৃষ্ঠপোষক হিচাবে কাৰ্যনিৰ্বাহ কৰে। ১৯৮৪ চনৰ পৰা ১৯৮৬ চনলৈ তেখেত Department of Science and Technologyৰ প্ৰধান সম্পাদক হিচাবে কৰ্মৰত আছিল। পুনৰ ১৯৮৬ চনৰ পৰা ১৯৯১ চনলৈ তেখেত University Grants Commissionৰ chairman হিচাবে নিয়োজিত হৈ আছিল। 

বিজ্ঞান আৰু প্ৰযুক্তিৰ ক্ষেত্ৰত বিশেষকৈ মহাকাশ বিজ্ঞানৰ ক্ষেত্ৰখনলৈ আগবঢ়োৱা অৱদানৰ বাবে প্ৰফেচাৰ যশ পাল কেৱল ভাৰততেই নহয়, সমগ্ৰ বিশ্বতেই এজন বিশিষ্ট বিজ্ঞানী। এই বহুমূলীয়া অৱদানৰ বাবে ভাৰত চৰকাৰে তেওঁক ১৯৭৬ চনত "পদ্মভূষণ" আৰু ২০১৩ চনত "পদ্মবিভূষণ" সন্মান প্ৰদান কৰে। ইয়াৰ মাজতেই তেখেতে ১৯৮০ চনত আমেৰিকাৰ সন্মানীয় "মাৰ্কনী বঁটা" আৰু ২০০৯ চনত "কলিংগ বঁটা" লাভ কৰে। 

শেহতীয়াকৈ তেখেতৰ দেহত কৰ্কট ৰোগে আক্ৰমন কৰিছিল। উপযুক্ত চিকিৎসাৰ জৰিয়তে কৰ্কট ৰোগক হেলাৰঙে জয় কৰি পুনৰ তেখেত নামি পৰিছিল বিজ্ঞানৰ বিনন্দীয়া জগতখনৰ মাজত। সকলো থিকেই আছিল……

যোৱা ২৩ জুলাই, ২০১৭ ৰবিবাৰৰ নিশাৰ পৰা প্ৰফেচাৰ যশপাল পুনৰ শয্যাশায়ী হয় তাৰ এদিন পিছতেই অৰ্থাৎ ২৪ জুলাই, সোমবাৰে উত্তৰ প্ৰদেশৰ নয়দাত ৯০ বছৰ বয়সত এই মহান ভাৰতীয়জনে শেষ নিশ্বাস ত্যাগ কৰে। তেখেতৰ বিয়োগত সমগ্ৰ বিশ্বই হেৰুৱালে এজন অক্লান্ত বিজ্ঞান কৰ্মী। আমি মৰ্মাহত। যশপাল চাৰলৈ আমাৰ শ্ৰদ্ধাঞ্জলি যাচিছোঁ।

(২০০৯ চনত আহমেদাবাদত অনুস্থিত হোৱা ৰাষ্ট্ৰীয় শিশু বিজ্ঞান সমাৰোহত এইজনা মহান বিজ্ঞানীৰ দৰ্শন লাভ কৰি নিজৰ জীৱন ধন্য হোৱা যেন অনুভৱ কৰিছিলোঁ)

আমাৰ বাবে আন এটি দুখৰ খবৰ যে সেই একেটা দিনতেই অৰ্থাৎ ২৪ জুলাই, ২০১৭ তাৰিখে ইছৰোৰ ভূতপূৰ্ব চেয়াৰমেন, প্ৰসিদ্ধ মহাকাশ বিজ্ঞানী Dr. Udupi Ramachandra Rao (Dr. U. R. Rao) ৮৫ বছৰ বয়সত পৰলোকগামী হয়। এই দুয়োজন মহান ভাৰতীয় বিজ্ঞানীৰ বিয়োগত আমি দেশৰ দুটা ৰত্ন হেৰুৱালো।